Toelichting financieel resultaat

In totaal was in 2016 € 112 mln. beschikbaar voor het programma Cultuur en Bibliotheek. De begroting bestaat voor 53% uit subsidies, 30% beheer bibliotheek & archief, 14% beheer vastgoed, 2% beheer archeologie en 1% bedrijfsvoering. De baten zijn verhuur van gemeentelijk vastgoed aan culturele instellingen en de opbrengsten van de bibliotheek.

Het resultaat op programma Cultuur en Bibliotheek bedraagt in 2016 € 0,7 mln. voordelig. Voor programma Cultuur en Bibliotheek is de uitvoering nagenoeg conform begroting geweest. Het resultaat is samengesteld uit diverse kleine incidentele voor- en nadelen. Meer dan 90% van de subsidieverleningen 2015 is in 2016 afgerekend; de laatste afrekeningen zullen begin 2017 vastgesteld worden. Er zijn geen achterstanden in de vaststellingen van de subsidies.

Cultuur

Kunstzinnige vorming/cultuureducatie

De gemeente zette in 2016 in op een aanbod van cultuureducatie dat kinderen laat kennismaken met kunst en cultuur en aansluit bij de vraag van de scholen. In het kader van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016 verleende de gemeente in 2016 subsidie aan: Boekids, Festival de Betovering, Haags Kinderatelier, Huis van Gedichten en Jeugdtheaterschool Rabarber. Daarnaast kon het Koorenhuis met een subsidie aanbod voor scholen ontwikkelen. Met Cultuurschakel investeerde de gemeente in de bemiddeling tussen vraag en aanbod van cultuur-educatie voor scholen en het uitvoeren van het project ‘Cultuuronderwijs op zijn Haags’.

Beeldende kunst

In 2016 verleende de gemeente subsidie aan Heden, Liefhertje en De Grote Witte Reus, Nest, Project Space 1646, Stroom Den Haag en West. Den Haag onder de Hemel kreeg in 2016 voor het laatst subsidie voor de organisatie van de jaarlijkse beeldententoonstelling op het Lange Voorhout. De structurele subsidierelatie eindigt in 2017 als gevolg van het advies en besluit in het Meerjaren-beleidsplan 2017–2020. De Stichting Vrije Academie/GEMAK ontving in 2016 een bijdrage voor de afwikkeling van de liquidatie; de structurele subsidierelatie is al beëindigd sinds 1 januari 2016. De kwaliteit van het beeldende kunstklimaat blijkt mede uit de subsidie van het landelijke Mondriaanfonds voor de programma’s van Nest, Project Space 1646, Stroom en West in 2016.

Accommodaties voor kunstbeoefening

De gemeente ondersteunt een breed en hoogwaardig cultuuraanbod dat aantrekkelijk is voor de verschillende (internationale) publieksgroepen in de stad. De gemeente verleende subsidie aan de Koninklijke Schouwburg, Theater Korzo, Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag, Zuiderstrandtheater, Theater aan het Spui (inclusief Zaal 3 in de DCR), Theaters Diligentia en PePijn, de PopHotSpot, Theater Dakota, Theater De Vaillant en het Laaktheater.
In de stadsdelen zet de gemeente in op wijkcultuur en cultuurankers, om zo te komen tot een breed bereik en verbindingen met andere (sociale) domeinen. Het Diamant Theater, Muzee, De Nieuwe Regentes en de bibliotheken in Loosduinen en Leidschenveen-Ypenburg hebben alle de functie van cultuuranker. Prins27 kreeg subsidie om het Pand Prinsegracht 27 zo te exploiteren dat kunstvakdocenten de faciliteiten kunnen gebruiken tegen een gematigde huur.

Spuikwartier

Vanaf seizoen 2015-2016 waren de Dr. Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater niet meer beschikbaar. Dit houdt verband met de bouw van het nieuwe Onderwijs- en Cultuurcentrum (OCC) aan het Spuiplein, dat onderdak zal bieden aan het Koninklijk Conservatorium, het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en het Dans- en Muziekcentrum. In 2016 functioneerde het Zuiderstrandtheater voor het eerste hele kalenderjaar als tijdelijk podium voor concerten en voorstellingen. Zowel de instellingen als de bezoekers zijn tevreden over deze oplossing. In programma 15 Stadsontwikkeling is de voortgang van de bouw van het Spuikwartier nader toegelicht.

Muziek, zang en opera

De gemeente verleende subsidie aan het Residentie Orkest (RO), Festival Classique, Johan Wagenaar Stichting, het Internationaal Kamermuziekfestival Den Haag, Loos, Musica Antica da Camera, Opera2Day, Slagwerk Den Haag, New European Ensemble en Haags Orgel Kontakt.
Het RO heeft in 2016 een financieel herstelplan opgesteld en werkt de komende jaren aan versterking van het eigen vermogen. (zie RIS 294639).
Festival Classique verhuisde na negen jaar in de Haagse binnenstad en op de Hofvijver naar Scheveningen. Het festival vierde het tienjarig jubileum met meer dan honderd voorstellingen en concerten in het Kurhaus, op de Pier, aan de boulevard en in de haven, en vond zo op Scheveningen een nieuw thuis.

Toneel en dans

De gemeente gaf subsidie aan het Nationale Toneel (inclusief het jeugd¬theater-gezelschap NTjong), Toneelgroep De Appel, Firma Mes, Nederlands Dans Theater (NDT), Holland Dance, De Dutch Don’t Dance Division en Lonneke van Leth Producties. De gemeente maakte per 2017 een einde aan de structurele subsidierelatie met Toneelgroep De Appel, op grond van het advies en besluit in het Meerjarenbeleidsplan 2017–2020.
Het NDT won de prestigieuze Zwaan 2016 voor de meest indrukwekkende dansproductie met The lost room. In 2016 bereidden de Koninklijke Schouwburg, het Nationale Toneel (inclusief NTjong) en Theater aan het Spui hun fusie voor naar één organisatie, Het Nationale Theater. Deze fusie kreeg eind december 2016 zijn beslag.

Film, video en letterkunde

Het Filmhuis Den Haag, de filmfestivals Movies that Matter en Indian Film Festival The Hague ontvingen in 2016 subsidie. Op grond van het advies en besluit in het Meerjarenbeleidsplan 2017– 2020 eindigt de structurele subsidierelatie met het Indian Film Festival in 2017.
Op het gebied van literatuur verleende de gemeente subside aan de Jan Campertstichting, die de gemeentelijke literaire prijzen toekent en uitreikt, en de festivals Writers Unlimited en Crossing Border (met de literaire avonden BorderKitchen).

Amateurkunst

Aight, Bazart, het Haags Pop Centrum en het Prinses Christina Concours kregen in 2016 subsidie. CultuurSchakel (onderdeel Serviceorganisatie Cultuurparticipatie) ontving subsidie voor de advies- en subsidietaken ter stimulering van de amateurkunstbeoefening in Den Haag.

Musea

De gemeente subsidieert het Gemeentemuseum Den Haag (inclusief GEM en Fotomuseum), Escher in het Paleis, het Haags Historisch Museum, het Museon, Museum Bredius, Muzee Scheveningen en het Loosduins Museum De Korenschuur. Het Gemeentemuseum was in 2016 de door Hagenaars meest bezochte cultuurinstelling. De kwaliteit van het beheer van de gemeentelijke museale collecties wordt periodiek gemeten en is professioneel; het beheer van de archief- en bibliotheekcollectie van het Nederlands Muziek Instituut is ondergebracht bij het Haags Gemeentearchief.
De gemeente heeft de ambitie om aan en rond het Lange Voorhout een internationaal aansprekend Museumkwartier te realiseren. Gedurende 2016 besprak de gemeente de ideëen hiervoor met betrokken bewoners, instellingen en organisaties. Onderdeel van de ambities zijn de toekomstplannen voor de huidige Amerikaanse ambassade; gedacht wordt aan een nieuwe functie voor het gebouw als hotel en Eschermuseum.

Overige kunst (TodaysArt, culture projecten en programma’s)

De gemeente verleende subsidie aan het festival TodaysArt, dat zich na na de editie van 2015 rond de Scheveningse Pier dit keer weer in het centrum afspeelde. Daarnaast ontvingen subsidie de Grafische Werkplaats en de Geschiedkundige Vereniging Die Haghe, Den Haag Marketing en het jaarlijkse UIT Festival/48 uur Cultuur. Ook ging een bijdrage naar Stichting The English Theatre STET (programmering voor expats in Den Haag) en de Stichting Vier het Leven (culturele bezoeken voor ouderen). Kunstenaarsvereniging Pulchri ontving subsidie voor het onderhoud van het monumentale pand. Uit deze begrotingspost verleende de gemeente ook subsidies onder de titel wijkcultuur aan de cultuurankers en het Zuiderparktheater.

Stimulering cultureel ondernemerschap

De gemeente heeft de stimuleringsregeling om het cultureel ondernemerschap van Haagse cultuurinstellingen te versterken door samenwerkings¬projecten tussen cultuurinstellingen en voor duurzame verbindingen met andere sectoren. Hiervoor was in 2016 € 0,2 mln. beschikbaar. Er zijn twaalf aanvragen gehonoreerd, waarmee het totale budget is besteed. Om cultureel ondernemerschap te stimuleren kent de gemeente ook de Culturele Business Case (CBC). Hiervoor was in 2016 € 50.000 beschikbaar. De CBC leverde in 2016 meerdere business cases op en begeleidde initiatieven zoals We Are Public Den Haag, Hospitality in de cultuursector, het beeldende kunst-festival HOLAA! en de Huygens Academie. Op verzoek van het Gemeentemuseum mobiliseerde de CBC haar netwerk om te komen met projectvoorstellen voor het Mondriaanjaar. Om de eigen continuïteit te waarborgen, breidde CBC in 2016 het aantal partnerschappen uit en werd gewerkt aan verzelfstandiging van de CBC.

Makersklimaat en broedplaatsenbeleid

In maart 2016 ging de zogenaamde broedplaatsmakelaar van start. Deze werkt in opdracht van de gemeente. Haar primaire taak is om stadsbreed vraag en aanbod bij elkaar te brengen van ruimte voor broedplaatsen, kunstenaarsinitiatieven en creatieve bedrijvigheid. In 2016 is de nodige voortgang geboekt met het aanbod van huisvesting voor kunstenaars(groepen) en creatieve bedrijvigheid. Hiervoor is in 2016 € 375.000 ingezet uit het programma 14 Wonen en Duurzaamheid. Er is gewerkt aan onderhoud en behoud van de professionele uitstraling en werkomgeving van Stichting De Besturing en Stichting Luca. In de Duinstraat 55 zijn zeven extra ateliers en werkruimtes voor makers en kunstenaars gecreëerd.

Incidentele subsidieregeling Culturele Projecten

In 2016 was € 760.000 beschikbaar voor professionele initiatieven die op incidentele basis in Den Haag plaatsvinden. De Adviescommissie Culturele Projecten beoordeelde de aanvragen. In totaal ontvingen 61 culturele projecten subsidie vanuit deze regeling.

De projectgerichte subsidieregelingen Broedplaatsen en Culturele Projecten dragen bij aan de dynamiek in de beeldende kunstsector.

Bibliotheek Den Haag

Het aantal leden van de bibliotheek bleef met 101.639 vrijwel gelijk ten opzichte van 2015. Dat geldt ook voor het aantal bezoeken (globaal € 2,6 mln., waarvan € 1,5 mln. bij de wijkbibliotheken). Het aantal uitleningen daalde licht tot € 2,6 mln. stuks € (2,7 mln. in 2015).
De bibliotheek werkt samen met Writers Unlimited om het stedelijk debat in de komende vier jaar op de kaart te zetten. Hiervoor krijgt B-Unlimited vanaf 2017 een bijdrage uit het Kunstenplan; Fonds 1818 verleende subsidie voor de aanloopkosten.
Bibliotheken Loosduinen, Leidschenveen en Ypenburg fungeerden als cultuurankers voor het stadsdeel. Ook de komende vier jaar ontvangen zij een programmeringsbudget vanuit het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur. Wijkbibliotheek Transvaal werd in de zomer gerestyled voor een bedrag van € 0,5 mln.

Voor de bibliotheekautomatisering is een noodzakelijke servermigratie uitgevoerd. De totale kosten van dit investeringsproject kwamen uit op € 0,35 mln. en zijn opgenomen in het investeringsplan. Uit de “Subsidieregeling wijkbibliotheken” is dit jaar aan één organisatie de maximale subsidie van € 25.000 toegekend.

Haags Gemeentearchief (HGA)

Op 1 januari 2016 vond de formele integratie plaats van het HGA met het Nederlands Muziekinstituut. Voor de buitenwereld blijft het NMI zich apart presenteren. Het HGA voegde twee studiezalen in het Atrium van het stadhuis samen en breidde het aantal openingsuren uit.
Het HGA betrok de Hagenaars bij de historie van hun stad door tentoonstellingen, publicaties en lezingen. Een goed voorbeeld hiervan is het verschijnen (en herdrukken) van het Den Haag Boek.
In november maakte het HGA de 1 miljoenste scan in het programma Digitaliseren op Verzoek. In de wijkbibliotheek Escamp en de Centrale Bibliotheek zijn Historische Informatiepunten geopend.

Archeologie

In 2016 voerde de gemeente 24 vooronderzoeken en 16 archeologische begeleidingen uit. Dit is ongeveer dubbel zoveel als vorig jaar. De oorzaak van de stijging is het aantrekken van de bouw, en dan vooral de stijging van het aantal woningbouwprojec¬ten. De gemeente heeft zelf 4 opgravingen/proefsleufonderzoeken uitgevoerd: de opgraving voorafgaand aan de aanleg van de Rotterdamsebaan en proefsleuven bij de Rhijenhof, de Boomaweg en het Nebo terrein aan de Scheveningseweg. De afdeling archeologie gaf meer dan 100 lessen aan scholen. Er zijn 49 archeologische publicaties verschenen en de afdeling werkte mee aan 62 publieksactiviteiten zoals de Nationale archeologiedagen en het Zeeheldenfestival. Speciale vermelding verdienen het boek over de archeologie van het Binnenhof (een bestseller), de tentoonstelling Archeologie in Nieuwbouw in het Atrium en de vele PR-activiteiten tijdens en na het veldwerk bij de Rotterdamsebaan.

Beheer gemeentelijk vastgoed

In het investeringsplan (MIP) is een bedrag van € 6,7 mln. bestemd voor het vervangen van de (theater)techniek in het Theater aan het Spui, de Koninklijke Schouwburg, Theater Diligentia en het Museon. De aanbestedingen zijn in gang gezet, de uitvoering van werkzaamheden zal plaatsvinden in 2017.

De dotatie aan de voorzieningen voor groot onderhoud is € 1,1 mln. hoger dan begroot. Dat komt door verschillende noodzakelijke extra werkzaamheden voor diverse cultuurpanden zoals asbestsanering, vervanging van de brandmeldinstallatie die in toekomstige jaren plaatsvinden.

De onttrekking aan de voorzieningen voor groot onderhoud is € 1,8 mln. lager. Bij sommige panden is na een technische beoordeling geconstateerd dat geplande werkzaamheden kunnen worden uitgesteld. Ook kwam het voor dat de uitvoeringsvoorbereiding van werkzaamheden door onvoorziene omstandigheden meer tijd vergde.

De realisatie van de investeringen is lager dan begroot omdat de geplande werkzaamheden voor een deel verschoven zijn naar 2017. In bijlage 4.1 van de jaarrekening zijn de verschillen tussen realisatie en begroting per investeringsproject toegelicht.