Het programma bestaat uit 4 grote onderdelen te weten: “Eigenaarschap en Participatie”, Ondersteuning, Opvang en Volksgezondheid.

A. Eigenaarschap en participatie

Onder deze post vallen de activiteiten gericht op het versterken van een sociaal klimaat in de wijken in de richting van eigenaarschap en participatie. Abstracte begrippen die in de praktijk concreet worden ingevuld door instellingen met vele duizenden vrijwilligers. Variërend van boodschappenbegeleiding tot buddy-ondersteuning, van huisbezoeken tot emancipatie.

Vrijwilligerswerk,  164.000 Hagenaars doen vrijwilligerswerk

Vrijwilligers dragen op veel terreinen bij aan de kwaliteit van Den Haag. Het is Haagse kracht pur sang. Ons beleid was gericht op bestaande vrijwilligers behouden door ze te waarderen en ondersteunen, en nieuwe vrijwilligers werven

• Werving van vrijwilligers (o.a. tijdens de Parade, gericht op Young Professionals, en een campagne bij de lancering van de Burenhulp Centrale met een roadshow langs alle buurt- en wijkfeesten)
• Ondersteunen van vrijwilligers: uitgevoerd door 250 ondersteuningstrajecten via PEP en door middel van het volgen van de cursus ‘Haagse Keurmerk vrijwilligersbeleid’ door meer dan 50 organisaties;
• Waarderen van vrijwilligers: 8.000 bestelde cadeaus via de webwinkel en het Haagse Helden Gala met de verkiezing van 5 vrijwilligers tot ‘Haagse Held’.

Buurthuis van de toekomst, 50 ^ste is geopend
Veel Hagenaars willen een plek om elkaar te ontmoeten. Daarnaast willen ze deelnemen aan activiteiten en zelf verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoering daarvan. Sportclubs, scholen, culturele instellingen en andere organisaties vullen die behoefte in met het Buurthuis van de Toekomst.
In 2016 haalden we het streven om tenminste 50 Buurthuizen van de Toekomst te realiseren. Het 50^e Buurthuis van de Toekomst is geopend bij Evita Lokaal. De gemeente ondersteunde de Buurthuizen van de Toekomst in 2016 onder andere met thema-avonden, bijvoorbeeld een Fondsenavond waar meer dan 80 maatschappelijke organisaties in contact zijn gebracht met verschillende fondsen. Daarnaast zijn er diverse (maatwerk)ondersteuningstrajecten uitgevoerd bij Buurthuizen van de Toekomst.
Het ‘merk’ Buurthuis van de Toekomst wordt steeds sterker. Intussen is de ontwikkeling ingezet naar een Buurthuis van de Toekomst 3.0: het buurthuis als basis voor welzijn en zorg van en door de wijk. Inmiddels lopen er twee proefprojecten met dit doel.

Toelichting financieel resultaat Vrijwilligerswerk               € 0,6 mln. V

De onderbesteding wordt veroorzaakt door diverse incidentele voordelen op afrekening subsidies voorgaande jaren. Aan Sensoor is subsidie beschikbaar gesteld voor telefonische hulplijnactiviteiten. De gemeente ontving hiervoor ook een vergoeding van het VNG die niet was begroot.

Toelichting financieel resultaat Buurthuis van de toekomst         € 2,1 mln. V  I

Vrijval rendabele panden € 0,7 mln. V I
Bij het actualiseren van de begroting is de reserve rendabele panden gedeeltelijk vrijgevallen. Omdat de resterende kapitaallasten structureel zijn gedekt en de voorgenomen aankoop van een pand niet is door gegaan, kan ook het restantbedrag uit de reserve vrijvallen. Hierdoor ontstaat een incidenteel voordeel.

Vrijval Kansen voor West €0,5 mln. V I
In 2015 trof de gemeente zekerheidshalve een voorziening voor een afrekening van de subsidie Kansen voor West. Het ging om de projecten Laak Noord en Diamanttheater. Op dat moment bestond het risico dat de subsidiegever de betreffende verzoeken niet volledig zou honoreren. Nu is gebleken dat de subsidie-aanvraag is gehonoreerd, kan deze reservering vrijvallen. Dit voordeel uit voorgaande jaren leidt tot een eenmalig positief resultaat.

Impuls Buurthuis van de Toekomst € 0,4 mln. V I
In 2016 leverden we minder ondersteuningstrajecten voor Buurthuizen van de Toekomst, zowel in aantallen als in bedragen per traject. De gezamenlijke ondersteuningsprojecten (onder meer thema-avonden) voorzien in een behoefte. Dat verklaart voor een deel de afname.

Overig €0,5 mln. V I

Emancipatie
Iedereen in Den Haag moet kunnen meedoen, gelijkwaardig zijn en zich veilig voelen. Dit is ons uitgangspunt maar helaas is dit niet voor iedereen in de praktijk ook zo. Er is beleid nodig dat zich richt op de emancipatie van specifieke doelgroepen zoals: vrouwen, transgenders, of homo’s. In december 2015 stelden we het vierjarenplan ‘Emancipatie 2.1: Nieuwe ronde, gelijke kansen; Actieprogramma 2015-2018’ vast. De volgende speerpunten zijn in 2016 uitgevoerdt:

• 300 vrouwen namen deel aan een Kracht-on-Tourbijeenkomst gericht op arbeidsparticipatie. Ruim 75 vrouwen zijn bij bedrijven aan werk geholpen;
• 1.650 personen namen deel aan discussiebijeenkomsten over de rol van mannen in het emancipatieproces van vrouwen. Dit gebeurde bij 29 migranten- en vrijwilligersorganisaties;
• 28 Instellingen zijn ondersteund bij discussiebijeenkomsten over de sociale acceptatie van LHBT’s.  1.850 Mensen namen hieraan deel. Het COC gaf 200 voorlichtingslesuren Seksuele Diversiteit. Bij 10 sportverenigingen en 20 zorginstellingen zijn trainingen gegeven over acceptatie van LHBT’s;
• 26 Buurtcontactvrouwen kregen een training in het kader van Verborgen Vrouwen. Er is een signalenkaart Verborgen Vrouwen ontwikkeld waarmee professionals in alle Haagse ziekenhuizen (VSV), bij CJG’s, de verloskundigenkring en de wijkcontactvrouwen deze vrouwen kunnen herkennen. De GGD Haaglanden heeft over het herkennen van Verborgen Vrouwen, voorlichting gegeven aan die professionals;
• Ruim 900 bezoekers vierden Internationale Vrouwendag in de Haagse Hogeschool. Het centrale thema was ‘Pay it forward’.

Mensen met een beperking
Dit jaar is de gemeentelijke nota ‘Sterk zijn Hagenaars met een beperking 2016-2019’ (RIS293265) vastgesteld. In de nota staat een volwaardige en gelijkwaardige deelname van Hagenaars met een beperking centraal, met specifieke aandacht voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en voor mensen met een beperking van niet-westerse afkomst. Voorbeelden van activiteiten:

• Inwerkingtreding van de tijdelijke crisisopvang/spoedzorg voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking. Met twee aanbieders zijn inmiddels contracten gesloten. De sociale wijkzorgteams zijn geïnformeerd en hulpverleners weten wat te doen bij een crisissituatie.
• Eind 2016 is de Subsidieregeling Toegankelijkheid Den Haag 2016 tot stand gekomen (RIS-nr 295988), bedoeld voor verbeteringen op het gebied van fysieke, digitale of sociale toegankelijkheid. Voor een periode van drie jaar is een budget van in totaal € 1 mln beschikbaar.
• Hoe kunnen mensen met een beperking en GGZ-problematiek optimaal participeren is vraag die  centraal heeft gestaan in een onderzoek van het bureau HHM. In het eerste kwartaal van 2017 zal de rapportage met aanbevelingen worden opgeleverd.
• Lancering van de beeldvormingsprijs bedoeld om een positieve beeldvorming en bejegening van mensen met een beperking te stimuleren.

Ouderen
Den Haag heeft het actieprogramma ‘Den Haag, Seniorvriendelijke Stad’. Het actieprogramma bundelt bestaande en nieuwe projecten onder drie uitgangspunten: (a) ouderen stimuleren gezond, vitaal en betrokken te zijn; (b) ouderen helpen eenzaamheid te verdrijven en te focussen op levensplezier; (c) ouderen ondersteunen om langer zelfstandig te wonen in een veilige, seniorvriendelijke leefomgeving met passende voorzieningen.
De acties zijn te vatten onder de noemers verstrekken van informatie, voorlichting en bewustwording. De gemeente werkt hierbij samen met oudere Hagenaars en partners in de stad. Voorbeelden van activiteiten:

• We bereikten meer dan 5.000 ouderen met de campagne ‘Vitaliteitsaward’ in juni en de Maand van de Vitaliteit in oktober. In totaal waren er meer dan 300 activiteiten door en voor ouderen. Er zijn 86 initiatieven en ideeën ingediend, die worden opgepakt met eventuele gemeentelijke ondersteuning;
• Om de kracht van de Haagse samenleving te gebruiken om eenzaamheid tegen te gaan is een ‘Community tegen eenzaamheid’ opgericht. Deze community is in december onder de aandacht gebracht, onder meer met de acties rondom ‘Haagse Luikjes’;
• Samen met ouderen ontwikkelden we manieren die ouderen stimuleren om meer en actiever aan kunst en cultuur te doen. Andere samenwerkingspartners waren zorgprofessionals en het landelijke Fonds voor Cultuurparticipatie;
• Welzijnsorganisatie ontwikkelden een nieuwe methodiek voor huisbezoeken, waarbij de nadruk ligt op vitaliteit en verhogen van tevredenheid.

Toelichting financieel resultaat Ruimte biedende wijkcentra    1,0 mln. N I

De ruimte biedende wijkcentra laten een nadeel zien van € 1,0 mln. Een groot deel komt voor rekening door niet ontvangen huren voor panden die leeg staan (€ 0,8 mln. nadelig). Daarnaast zijn er diverse kleinere verschillen.

Toelichting financieel resultaat Participatie ouderen en mensen met een beperking € 0,8 mln. N I
In 2016 zette Den Haag extra in op participatie. Er was een impuls tegen eenzaamheid bij ouderen (€ 0,5 mln.), een voor vitaliteit (€ 0,2 mln.) en overige activiteiten voor ouderen (€ 0,1 mln.).

B. Ondersteuning kwetsbare Hagenaars

Mantelzorgers, 94.000 Hagenaars zijn mantelzorger

Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde. Zij bieden de helpende hand aan kwetsbare Hagenaars, geheel vrijwillig, vanuit een morele verantwoordelijkheid voor hun naaste. Ons beleid is er op gericht deze mantelzorgers de waardering te geven die ze verdienen en te voorkomen dat zij overbelast raken. Ze vormen een schakel in de hele ondersteuningsketen, de beginschakel.
De Taskforce Mantelzorg ondersteunde in 2016 ruim 1.700 mantelzorgers en hun naasten. Medewerkers van de Servicepunten XL zijn getraind in het signaleren en doorverwijzen van mantelzorgers, die op deze manier passende ondersteuning kunnen krijgen.
Voor het bereiken van jongeren in het kader van mantelzorg is er het project “Who Cares?”. Hieraan nemen 8 scholen deel. In 2016 zijn bij 15 migranteninstellingen voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen georganiseerd. Daarnaast kregen 20 vertrouwenspersonen mantelzorg met migrantenachtergrond een training, en werden ze gekoppeld aan de Servicepunten XL en plekken waar Hagenaars met een migrantenachtergrond elkaar ontmoeten. Mantelzorgers die zorgen voor iemand met GGZ-problematiek, kunnen terecht bij stichting Kompassie. Kompassie heeft in 2016 vier ervaringsdeskundigen opgeleid in het ondersteunen van mantelzorgers voor mensen met GGZ-problematiek. Deze deskundigen bieden een luisterend oor, ondersteuning en geven informatie aan deze groep mantelzorgers.

In het kader van waarderen van mantelzorgers deden zo’n 2.300 mantelzorgers een bestelling uit de webwinkel.

De logeervoorziening biedt mantelzorgers de gelegenheid te bieden even tot rust te komen. Deze voorziening is een onderdeel van de respijtzorg, waarbij degene waarvoor wordt gezorgd tijdelijke opvang krijgt. In 2016 dienden Hagenaars 49 aanvragen in voor een logeervoorziening. De gemeente heeft deze allemaal gehonoreerd.

Algemeen maatschappelijk werk, 5.866 mensen krijgen hun leven op orde

Hagenaars die hun hulpvraag moeilijk kunnen verwoorden, geen overzicht hebben over problemen en hulp nodig, kunnen terecht bij het algemeen maatschappelijk werk. In 2016 zijn 5.866 Hagenaars geholpen door het maatschappelijk werk en hebben zo weer grip gekregen op hun leven,.
In 2016 zijn drie Servicepunten XL in wijkcentra geopend in de verschillende stadsdelen. Het totaal aantal Servicepunten XL is daarmee gestegen naar 17. In de Servicepunten XL kunnen Hagenaars terecht voor informatie en advies

Advies, Informatie en juridische dienstverlening, 15.861 hulpvragen

​De sociaal raadslieden geven hulp en/of advies aan individuele Haagse burgers bij juridische vragen of problemen, bijvoorbeeld over belastingen, toeslagen of uitkering.
De sociaal raadslieden kunnen:

• de weg wijzen in wet- en regelgeving
• helpen bij het opstellen van een brief of bezwaarschrift
• informatie of advies geven over sociaal-juridische onderwerpen zoals wonen, werken, onderwijs en inkomen
• bemiddelen bij problemen met (overheids)instanties
• doorverwijzen naar een instantie die het probleem beter kan oplossen

Toelichting financieel resultaat Advies, informatie en sociaal juridische diensten   € 1,2 mln. V/1

Vrijval subsidie ex-gedetineerden € 0,6 mln. V/I
Dit voordeel is een hoger uitgevallen eindafrekening van de subsidie over 2014 en 2015 van het ministerie van Veiligheid en Justitie voor het begeleiden van ex-gedetineerden.

Overig resultaat € 0,6 mln. V/I
Dit voordeel heeft voornamelijk betrekking op lagere kosten voor de uitvoeringsorganisatie door niet vervulde vacatures. De vacatures waren moelijker te vervullen dan verwacht.

Sociale wijkzorgteams, 2.415 mensen met complexe problemen geholpen

In 2016 waren 24 sociale wijkzorgteams operationeel. Bij deze teams zijn in totaal 240 deelnemers aangesloten van 25 à 30 organisaties. In een sociaal wijkzorgteam werken professionals in het sociale domein op integrale wijze samen; het team functioneert zo als een netwerkorganisatie. De sociale wijkteams bieden ondersteuning aan Hagenaars met complexe multiproblematiek die zelf de regie over hun leven niet meer kunnen voeren en/of geen sociaal netwerk hebben om de problemen op te helpen lossen. Het activeren en/of intensiveren van het sociaal netwerk van de cliënt hoort tot het takenpakket van het team. In 2016 pakten de sociale wijkzorgteams 2415 casussen op. Opvallend is dat in driekwart van de gevallen het ‘niet op orde hebben van de financiën’ een onderdeel is van de problemen. Bij het opstellen van het plan van aanpak wordt een beroep gedaan op de expertise van de verschillende leden van het team. Die werkwijze zorgt voor een integrale aanpak.

Huishoudelijke hulp houdt 14.788 kwetsbare mensen langer thuis

Met huishoudelijke hulp blijven mensen met (ouderdoms-)beperkingen langer zelfstandig thuis wonen. De gemeente krijgt in 2016 voor de hulp in het huishouden 40% minder budget van het Rijk. Den Haag kiest ervoor om mensen wel langer thuis te laten wonen. De gemeente verzacht de gevolgen van deze bezuiniging zoveel mogelijk. In totaal maakten 14.788 personen gebruik van huishoudelijke hulp, evenveel als in 2015. Gemiddeld ontvangen zij 3,6 uur hulp bij het huishouden per week. Wij zijn er dus in geslaagd om ondanks de draconische bezuiniging van 40% door het rijk onze Haagse burgers zorg te garanderen.

Met ingang van 2015 heeft het Rijk de huishoudelijke hulp toelage (HHT) ingevoerd. Een tijdelijk compensatie om de gevolgen op de arbeidsmarkt van de 40 procent bezuinigingen tijdelijk te verzachten. De HHT is ook in 2016 gebruikt om mantelzorgers te ontlasten en te ondersteunen. In 2016 zijn 683 bonnen verkocht aan 84 mensen. De regeling voldeed net als in 2015 niet in een behoefte die door het Rijk van te voren was ingeschat. Hiermee is niet het volledige budget uitgegeven. Zoals al eerder is gemeld mag de gemeente de Rijksmiddelen ook anders inzetten. Midden 2016 is besloten deze middelen te gebruiken via een stimuleringsregeling.

Toelichting financieel resultaat Hulp bij het huishouden (HH)         € 3,0 mln. V  I

Minder lasten Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) € 2,5 mln. V/I
De HHT voor mantelzorgers is een tijdelijke rijksregeling met tijdelijk geld voor het tijdelijk verzachten van de arbeidsmarktgevolgen van de 40 procent rijksbezuinigingen op de Huishoudelijke Hulp. De regeling is in 2015 ingegaan. De regeling slaat net als in 2015 ook in 2016 weinig aan. De regeling is beëindigd per 31-12-2016.
N.B.: voor de baten bij HHT zie product Eigen bijdrage.

Huishoudelijke verzorging in natura € 1,6 mln. V/I
Er vindt een verschuiving plaats in de indicatie bij aanvragen voor huishoudelijke hulp, van duurdere zorg naar goedkopere zorg. Dat levert in totaal een voordeel op van € 1,6 mln.
Deze verschuiving past binnen het ingezette beleid. Een deel hiervan zal structureel zijn, maar tegelijkertijd zijn de gevolgen van de Maatwerkarrangementen nog onzeker. Dit voordeel beschouwen we dan ook als incidenteel.

Apparaat budget bekostiging Sociale Verzekeringsbank (SVB) € 0,5 mln. V/S
Als gemeente hoeven we niet meer apart bij te dragen aan de SVB voor de afhandeling van de PGB’s. Dit leidt tot lagere lasten ten opzichte van de begroting.

Niet onttrekken projectreserve € 1,7 mln. N/I
Door bovenstaande (incidentele) meevallers was het niet nodig om gebruik te maken van de projectreserve Wmo voor een bedrag van € 1,7 mln.

Overig € 0,1 mln. V/I

Vervoersvoorzieningen voor 14.882 ouderen en gehandicapten

De gemeente biedt Hagenaars die beperkt mobiel zijn ondersteuning in de vorm van taxivervoer of hulpmiddelen zoals scootmobielen. Zo kunnen bijna 15.000 mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen. Hagenaars maakten in 2016 gebruik van deze voorzieningen. Het aantal Taxibusritten in 2016 is gestegen. Connexxion en de gemeente zijn in gesprek om ervoor te zorgen dat de Taxibussen stabiel stipt rijden. Het stiptheidspercentage in 2016 was 91%, een duidelijke verbetering vergeleken met 2015 (86%). Daarnaast heeft Connexxion sinds 2016 een Klantenpanel Taxibus. Samen met burgers bekijkt Connexxion daar hoe de dienstverlening van de Taxibus verder kan worden verbeterd.

Voor het vervoer van ouderen en gehandicapten zijn in 2016 de volgende innovaties gestart. Een pilot is de scootmobielpool op het Servicepunt in Mariahoeve: Hagenaars die niet heel vaak vervoer nodig hebben, kunnen hier gratis gebruik maken van een leen-scootmobiel. Met zo'n algemene voorziening hoeft deze groep geen eigen scootmobiel aan te vragen. Na de evaluatie bekijken we of de pilots langer door zullen lopen of zelfs worden uitgebreid. Een ander pilot is het verhuur van een rolstoelauto. Burgers worden met deze pilot in staat gesteld om voor een korte periode een auto te huren waar een rolstoel in past. Burgers zullen zelf een chauffeur moeten vinden en ook (een deel van) de kosten moeten dragen. Zo worden huurders van de rolstoel auto in staat gesteld om ook buiten de tijden van het WMO vervoer mobiel te blijven en korte vakanties te maken.

Toelichting financieel resultaat Vervoersvoorzieningen              € 0,8 mln. V/I

Hulpmiddelen vervoer correctie 2015 € 1,0 mln. V/I
De afrekening over 2015 is lager uitgevallen. Hierdoor ontstaat in 2016 een incidenteel voordeel van € 1 mln. Het betreft hier een vrijval van oude jaren. Het beroep op de voorzieningen is stabiel.

Vergoeding aan leverancier € 0,2 mln. V/I
De gemeente sloot per 1 juni 2015 een voordelig nieuw contract met Connexxion. Wij verwachten een groeiend gebruik van de Taxibus (11% in 2015 en ruim 14% in 2016). Daarnaast wordt de groei veroorzaakt door groei van de ooievaarspas. Toch blijft de Taxibus met de huidige prognose in 2016 nog steeds binnen de begroting.

Overig € 0,4 mln. N/I

Ouderen en gehandicapten ontvangen 1.674 woonaanpassingen

Gehandicapten en ouderen kunnen ook ondersteuning krijgen bij aanpassingen in de woning. Deze voorzieningen betekenen vaak het verschil tussen opname en zelfstandig blijven wonen. In 2016 zijn 1.674 woningaanpassingen gedaan zoals trapliften, aanpassingen in keukens en badkamers. Dat is 10% minder dan in 2015. Hiermee zet het dalende aantal aanvragen van de afgelopen jaren zich voort. Het lijkt erop dat mensen in hun woning beter anticiperen op de toekomst en/of dat veel woningen al aangepast zijn aan de behoeften.

Toelichting financieel resultaat Woonvoorzieningen            € 1,1 mln. V/S

Dit jaar is het aantal woningaanpassingen afgenomen met 10 procent. De daling is zichtbaar vanaf 2014: de gemiddelde maandelijkse bijdrage aan woonvoorzieningen is afgenomen van circa € 750.000 in 2014 naar € 650.000 in 2015 en € 550.000 in 2016. De woningbouw verenigingen hebben de meeste woningen al aangepast.

Ondersteuning voor 7.369  Hagenaars

Sinds 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de begeleiding van Hagenaars die beperkingen ondervinden bij het (zelfstandig) deelnemen aan de samenleving. De maatwerkvoorziening ondersteuning is bedoeld om de zelfredzaamheid te bevorderen, te behouden en te compenseren en zodoende langer in de eigen vertrouwde omgeving te kunnen blijven wonen. De ondersteuning is mogelijk in de vorm van individuele ondersteuning thuis of in de vorm van groepsbegeleiding of dagbesteding. Een van de aandachtspunten voor 2016 was het in beeld krijgen van de klant en diens behoefte aan ondersteuning. In 2016 is het project afgerond om alle overgedragen klanten te spreken en opnieuw te beoordelen. Hiermee heeft de gemeente kennis opgebouwd over de gedecentraliseerde taken. In totaal ontvingen in 2016 7.369 Hagenaars een Ondersteuning. Dit is een stijging ten opzichte van 2015, toen 7.181 klanten Ondersteuning kregen.

Innovatie: Aanbesteding Maatwerkarrangement (MWA)
Om de samenhang in het stelsel van zorg en ondersteuning te verbeteren is de huishoudelijke hulp en de maatwerkvoorziening ondersteuning eind 2016 gezamenlijk aanbesteed. De gemeente heeft nu 65 aanbieders gecontracteerd voor de maatwerkarrangementen 2017-2019. Van deze 65 aanbieders zijn er 35 die op beide voorzieningen ondersteuning bieden; 7 aanbieders bieden alleen HH en 23 alleen MvO. Onderdeel van de aanbesteding is de stimuleringsregeling doorontwikkeling MWA (RIS 295722). Deze stimuleringsregeling is opgenomen om de gewenste vernieuwing binnen de Wmo op gang te brengen. Aangezien het MWA-contract nog veel onzekerheid geeft en de budgetten dalen vanaf 2017, beschouwen we het huidige voordeel als incidenteel.

Toelichting financieel resultaat Maatwerkvoorziening Ondersteuning (MvO)   € 3,4 mln. V/I

Meevaller Zorg in natura (ZIN) Ondersteuning € 3,8 mln. V/I
Ook 2016 stond, als laatste jaar van de transitie, nog in teken van de nieuwe Wmo. Tot midden 2016 is er nog gewerkt met tijdelijke indicaties voor klanten met overgangsrecht. De gemeente wilde dee herbeoordeling van deze klanten zorgvuldig uitvoeren. Door de vervuiling van dit bestand was het moeilijk om een adequate begroting op te stellen. Het was vooraf niet in te schatten welk percentage klanten alsnog zou uitstromen. Uiteindelijk is een deel van deze klanten doorgestuurd naar de Wet langdurige zorg (rijksfinanciering) Daarnaast blijkt uit de gegevens van de zorgaanbieders dat er minder gebruik is gemaakt van het vervoer ten behoeve van de dagbesteding. Het voordeel zal de komende jaren dalen aangezien een deel bestemd is voor dekking van de nieuwe uitvoeringsorganisatie.

Kosten herbeoordelingen € 0,7 mln. N/I
Om de eerder genoemde herbeoordelingen uit te voeren nam de gemeente een externe partij in de arm. Hiervoor was geen apart budget geraamd. Dit leidde tot een nadeel van € 0,7 mln.

Overige baten € 0,3 mln. V/I

Persoonsgebonden budget 750 voor Ondersteuning en 1.300 voor huishoudelijke hulp

Het Persoonsgebonden budget is na de invoering van de Wmo 2015 en de introductie van het PGB-trekkingsrecht fors gewijzigd. De gemeente maakt het budget voor de Haagse houders van een persoonsgebonden budget over naar de Sociale Verzekeringsbank (SVB). De SVB betaalt vervolgens de zorgverlener uit. De start van het PGB-trekkingsrecht in 2015 verliep voor de SVB erg moeizaam, net als de jaarovergang van 2015 naar 2016. In 2016 hebben alle partijen heel hard gewerkt om het proces vlot te trekken. Dit is goed gelukt. De overgang van 2016 naar 2017 is dan ook soepel verlopen. Vanaf 1 november 2016 voert de SVB de controles op de PGB’s van klanten weer uit. Daarnaast controleert de gemeente of zorg aan de klant is geleverd.
Op dit moment ontvangen ongeveer 750 Hagenaars een PGB budget voor de Maatwerkvoorziening ondersteuning of Beschermd Wonen. Iets meer dan 1.300 mensen krijgen een PGB voor Hulp bij het Huishouden. Naar verwachting wordt ongeveer 15% hiervan niet gebruikt. Dit deel komt terug naar de gemeente.

Toelichting financieel resultaat Persoonsgebonden budget         € 3,1 mln. V/I

PGB Maatwerkvoorziening Ondersteuning € 2,2 mln. V/I
De verplichting van de PGB's voor MvO is gebaseerd op het aantal geregistreerde beschikkingen in 2016. Hiervoor is uitgegaan van een berekende gemiddelde prijs en van een geschat aantal klanten. Uiteindelijk hebben 1.220 klanten met een gemiddelde prijs (beschikking) van € 7.325 zorg ontvangen.

PGB Huishoudelijke hulp € 0,9 mln. V/I
Met de komst van het trekkingsrecht in de Wmo 2015 zijn de regels voor het krijgen van een PGB aangepast. De nieuwe regels vragen meer van de eigen regie van de cliënt en de omgeving van de cliënt. Een deel van de mensen met een indicatie voor HH2 heeft daarom gekozen om de hulp bij het huishouden in natura geleverd te krijgen. Er is dus sprake van een verschuiving van PGB naar zorg in natura (ZIN)

Eigen bijdrage

In Den Haag wordt alleen een eigen bijdrage gevraagd voor de volgende voorzieningen: hulp bij het huishouden, de maatwerkvoorziening ondersteuning en beschermd wonen. WMO voorzieningen zoals aangepast vervoer, woningaanpassingen en scootmobielen zijn vrijgesteld van eigen bijdragen.
Voor mensen met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum inkomen is via de collectieve ziektekostenverzekering geregeld dat de eigen bijdrage voor de wmo gratis is.

Toelichting financieel resultaat eigen bijdrage (HH, MvO, Zelfstandig wonen

met begeleiding en Beschermd wonen)                  € 0,5 mln. V/I

De baten eigen bijdrage zijn niet eenduidig te herleiden tot de producten in onze begroting omdat eigen bijdrages persoonsgebonden worden verstrekt. Dit verklaart een per saldo neutraal positieve en negatieve verschillen in de raming voor de onderdelen beschermd wonen en eigen bijdrage Wmo (+ € 1,3 mln. en - € 1,3 mln.). De eigen bijdragen zullen steeds minder worden door de rijksbezuinigingen en lagere bijdragen door aftopping van de midden inkomens.

Eigen bijdrage CAK en volledigheid
Het CAK is verantwoordelijk voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen die het CAK int voor de gemeente getuige de kadernota BBV: “Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht”.

Resterend voordeel eigen bijdrage Wmo (beschermd wonen) geïnd door CAK € 1,4 mln. V/I
Het resterende voordeel bestaat vooral uit hogere baten voor het jaar 2015 die zijn geïnd in 2016 (voordeel verrekening voorgaande jaren). Oorzaak van de verschillen ten opzichte van de begroting is dat de gemeente ten tijde van de decentralisatie van de zorg niet kon beschikken over ervaringscijfers.

Eigen bijdrage HHT € 0,9 mln. N/I
Net als in 2015 zijn minder cheques voor de regeling HHT verkocht dan begroot. De baten uit eigen bijdragen zijn dus ook lager.
N.B.: voor de lasten bij HHT zie product "Huishoudelijke hulp"

Beschermd wonen voor 1.775 Hagenaars

In 2016 maakten ca. 1.775 burgers gebruik van beschermd wonen (aantal is conform begroting). Daarvan kregen 1.603 personen zorg in natura en kochten 172 cliënten de ondersteuning in met een PGB. Dit aantal is conform. Veel aandacht is uitgegaan naar het continueren van zorg aan cliënten in verband met overgangsrecht bij de overkomst in 2015 vanuit de AWBZ naar de gemeente. Bij ruim 50% van het aantal cliënten is nog sprake van overgangsrecht (RIS289300). Op 1 juli 2016 stonden 270 personen op de wachtlijst.
In Den Haag is eind 2016 de ‘regionale startnotitie beschermd wonen en maatschappelijke opvang 2017-2020’ bestuurlijk geaccordeerd. De onderzoeken die in 2016 zijn gedaan naar de dagbesteding bij beschermd wonen, het toegangsproces en de wachtlijsten vormen input voor het nieuwe beleid en de uitvoering daarvan.

Toelichting financieel resultaat Beschermd Wonen            € 1,3 mln. V/I

Persoonsgebonden budgetten Beschermd Wonen € 2,3 mln. V/I
Van dit voordelig resultaat komt € 1,4 mln. voor rekening van lagere bestedingen in 2016. De resterende € 0,9 mln. heeft betrekking op afrekeningen over 2015.

Vrijval subsidies (voorgaande jaren) € 1,0 mln. V/I

Compensatie tariefontwikkeling beschermd wonen € 1,4 mln. N/I
De instellingen voor beschermd wonen hebben compensatie ontvangen voor hun hogere kosten.

Verbetering woningkwaliteit beschermd wonen € 0,8 mln. N/I

Overig € 0,2 mln. V/I

C. Opvang

Huiselijk geweld, 7.170 meldingen en adviesaanvragen

Iedereen die te maken heeft met huiselijk geweld of kindermishandeling kan terecht bij Veilig Thuis Haaglanden, het regionale advies- en meldpunt. Sinds april 2016 is Veilig Thuis bereikbaar voor alle cliënten; voorheen was dat niet het geval. In 2016 kreeg Veilig Thuis Haaglanden 7.170 adviesaanvragen en meldingen (2015: 7.000). Er zijn 278 huisverboden opgelegd (2015: 275) en 317 gezinnen opgevangen (2015: 283).
Het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating kreeg in 2016 een positieve evaluatie en zal worden voortgezet. De ambulante hulp is uitgebreid, de duur van de opvang per cliënt is teruggebracht met enkele maanden. Meer dan 150 professionals bezochten in juni 2016 de themadag over financiële uitbuiting en ontspoorde mantelzorg.

Prostitutiebeleid, 100 uitstappers

Goede hulpverlening aan prostituees en slachtoffers van mensenhandel is de basis van het Haagse prostitutiebeleid. De Stichting Hulp en Opvang Prostitutie en Mensenhandel (SHOP) verleende zorg aan ruim 100 slachtoffers van mensenhandel en gaf advies en informatie aan circa 1.000 bezoekers. Meer dan 100 deelnemers deden mee aan de uitstapprogramma’s voor prostituees. Eind 2016 is Liberty opgericht, een organisatie die de belangen behartigt van prostituees in Den Haag.

Thuislozen en verslavingszorg, 1.938 mensen opgevangen

In 2016 is zowel de feitelijke opvang als de hulpverlening uitgebreid. De capaciteit van de GGZ-wijkteams is uitgebreid met 28 fte’s. Hierdoor is de hulpverlening aan mensen met psychische en/of verslavingsproblemen sterk verbeterd. De capaciteit van de nachtopvang is uitgebreid door de aanhoudend grote vraag. Nu is er plek voor ongeveer 150 personen per nacht, die zo een slaapplek, maaltijd, ontbijt, douche en begeleiding ontvangen. In 2016 is een pilot gestart voor onafhankelijke cliëntondersteuning bij het keukentafelgesprek voor mensen met psychische problemen. Stichting Kompassie en MEE bieden deze ondersteuning aan, in samenspraak met servicepunten.
In 2016 is het WMO-maatwerkarrangement ontwikkeld. Vanaf 2017 biedt dit arrangement meer mogelijkheden om de ondersteuning aan kwetsbare groepen met complexe problematiek (MO/OGGZ) beter af te stemmen op de behoefte van de mensen om wie het gaat. Onderdeel daarvan is de nieuwe mogelijkheid van een zogenaamd “waakvlam contact”. Deze vorm van preventieve nazorg is gericht op het voorkomen van terugval.
Housing First richt zich op Haagse daklozen met meervoudige en complexe problemen (MO/OGGZ) die geen gebruik kunnen of willen maken van een maatschappelijke opvang. Het doel van Housing First is hen zo snel mogelijk aan een zelfstandige woning te helpen en daar de nodige zorg en begeleiding omheen organiseren. De deelnemer heeft daarbij zoveel mogelijk zelf de regie.

De aanpak Housing First was ook in 2016 succesvol. Woningcorporatie Staedion gaf zelfs 5 woningen meer uit dan het afgesproken aantal van 25. In totaal waren er eind 2016 87 Housing First cliënten. Halverwege 2016 verleende de gemeente een extra subsidie om de instroom van maximaal 24 nieuwe cliënten mogelijk te maken. Housing First loopt in feite voorop bij de ontwikkelingen die het rapport van de commissie Dannenberg voorstaat. In 2016 is de pilot Den Haag Actief voor Housing First cliënten opgezet. Een persoonlijke coach ondersteunt en activeert hen hier voor dagbesteding, vrijwilligerswerk of betaald werk.

Toelichting financieel resultaat Verslavingszorg               € 0,7 mln. N  I

Vrijval subsidies oude jaren € 0,1 mln. V I

Capaciteit en activiteiten GGZ wijkteams € 0,8 mln. N
Toename van het beroep op de verslavingszorg heeft geleid tot een uitbreiding van de capaciteit van de wijkteams in de periode september t/m december.

D. Volksgezondheid

Ambulancezorg stijging met 10%

In 2016 was er een stijging van 10% van de vraag naar ambulancezorg. De Coöperatie Regionale Ambulancevoorziening Haaglanden (RAV Haaglanden) nam maatregelen om aan de hogere vraag te voldoen en te zorgen dat ambulances vaker tijdig ter plaatse zijn. Nu is 94,76% van de ambulances bij spoedvervoer ter plaatse binnen 15 minuten na de melding. Daarmee komt RAV Haaglanden weer heel dicht bij de kwaliteitsindicator voor het ambulancevervoer (minimaal 95%).

Openbare gezondheidszorg

De centrale thema's in de Haagse nota volksgezondheid “Gezonde kracht van Den Haag” (RIS 284021) zijn het stimuleren van gezond leven en het versterken van participatie van mensen met verhoogd risico op maatschappelijke uitval. In 2016 zijn activiteiten ingezet op onder meer de volgende thema’s:

• gezond gewicht: training van 100 medewerkers van de kinderopvang, de CJG’s, de JGZ en in de programma’s op 49 scholen (ruim 5.000 leerlingen). In Den Haag zijn er nu 73 scholen die extra meten en wegen;
• verslavingspreventie: het schoolprogramma ‘Gezonde school en genot(s)middelen’, voorlichting in het uitgaanscircuit (bereik circa 7.000 jongeren/ intermediairs). Zo'n 2.000 volwassen/ ouderen en intermediairs namen deel aan activiteiten die gericht zijn op vroegtijdig signaleren van problematisch gebruik van alcohol en/of medicijnen;
• voorkomen van depressieve klachten: Happylessen op scholen (bereik 360 leerlingen), de KOPP/KVO^[1] aanpak (bereik ruim 3.200 kinderen/ouders/intermediairs) en een integrale wijkgerichte aanpak (bereik 1.180 volwassenen). Daarnaast is een aantal pilots uitgevoerd zoals Running therapie (voor mensen met licht depressieve klachten).

In het kader van de Wet publieke gezondheid is de GGD Haaglanden onder andere verantwoordelijk voor bestrijding van infectieziekten en medische milieukunde. In 2016 hield de GGD 11.240 soa-consulten. Het aantal consulten op de reizigersspreekuren steeg met 8,7% en ligt nu boven de 20.000. De GGD rapporteerde 760 meldingsplichtige infectieziekten, meldde 105 gevallen van tbc en maakte bijna 6.000 röntgenfoto’s voor tbc-screening. In 2016 startte bovendien het Regionaal Expertisecentrum TBC (REC).

Daarnaast zijn 1.075 inspecties uitgevoerd in het kader van het toezicht op kindercentra, gastouders, gastouderbureaus en jeugdinstellingen. GGD Haaglanden deed ook inspecties bij tattoo- en piercingsshops en seksinrichtingen uitgevoerd en adviseerde bij evenementen.
Het project Haagse Aanpak Perinatale Gezondheid bleek een succes: het is gelukt om het Haagse perinatale sterftecijfer (sterfte in de periode tussen de 24ste week van de zwangerschap en de eerste week na de geboorte) omlaag te brengen tot het landelijk gemiddelde. Het verschil in de perinatale sterftecijfers tussen de wijken met een lage en met een hoge sociaaleconomische status is gehalveerd.

Toelichting financieel resultaat Openbare gezondheidszorg         € 1,3 mln. V/I

Regionaal Expertisecentrum € 0,3 mln V I
Bij de GGD Haaglanden ontstond een voordeel van € 0,3 mln. door de vorming van het Regionaal Expertisecentrum TBC.

Afrekening subsidies € 0,4 mln. V I
Er was een voordelig resultaat van € 0,2 mln. op voorgaande jaren door enkele afrekeningen over de bedrijfsvoering in 2015. Bovendien heeft het ministerie van VWS de subsidie Hepatitis B 2013 t/m 2015 definitief vastgesteld wat heeft geleid tot een voordeel voorgaande jaren van € 0,2 mln.

Nabetaling declaraties 2015 € 0,4 mln. V I
De GGD Haaglanden dient declaraties in voor verzekerde zorg, wat zowel kosten als baten oplevert. De baten blijken hoger dan verwacht en doordat in 2016 ook de nabetaling over 2015 heeft plaatsgevonden, ontstond een voordeel voorgaande jaren van € 0,4 mln.

Herverdeling kosten regio € 0,2 mln. V I
De algemene lasten voor de gehele Gemeenschappelijke regeling GGD Haaglanden worden vanaf 2016 via een sleutel verdeeld tussen Den Haag en de regiogemeenten. Deze verdeling doet de werkelijkheid meer recht. Hierdoor ontstaat een voordelig resultaat van € 0,2 mln.

Zorg Statushouders

De toegang van statushouders met een verblijfsvergunning tot de zorg maakt onderdeel uit van de Haagse Aanpak (RIS293919). Als een statushouder zorg of behandeling nodig heeft, is voldoende deskundige capaciteit aanwezig. De behandeling van psychotrauma’s en andere psychische stoornissen bij volwassen statushouders wordt vergoed door de zorgverzekeraars. Behandeling van jeugdige statushouders vergoedt de gemeente. Een toelichting op het totale dossier statushouders 2016 is te vinden in programma 14 Wonen en Duurzaamheid.

[1] Kinderen van Ouders met Psychische Problemen (KOPP)/ KVO Kinderen van Verslaafde Ouders.