Bijlage 8.16 van de programmarekening geeft inzicht in de besteding naar stadsdeel en beleidsterrein.

Beleidsontwikkelingen
In deze paragraaf geven we een overzicht van belangrijke beleidsontwikkelingen in de verslagperiode.

Actieplan burgerparticipatie
Burgerparticipatie is een speerpunt in het coalitieakkoord ‘Vertrouwen op Haagse Kracht’. Het college heeft in december 2016 ingestemd met het, in 2016 opgestelde, actieplan Burgerparticipatie (RIS 295898). Dit actieplan is het resultaat van een breed proces in 2016 waaraan bewoners, (sociaal)ondernemers, raadsleden en gemeenteambtenaren hebben deelgenomen. Onderdeel van dat proces waren denktanks, discussiegroepen, interviews en een online chatsessie. Het actieplan bevat een visie van het college op burgerparticipatie (‘samen leven, samen kiezen, samen doen’), vertaalt deze naar concrete doelstellingen en beschrijft de maatregelen die we de komende vier jaar treffen om een stevige impuls te geven aan burgerparticipatie. Burgerparticipatie gaat over situaties waarin burgers, partners in de wijk en (sociaal) ondernemers zelf initiatieven nemen óf door het gemeentebestuur worden uitgenodigd om mee te denken, mee te praten of mee te beslissen over gemeentelijk beleid of de uitvoering daarvan. Dit is in lijn met wat de Omgevingswet vanaf 2019 van de gemeente vraagt voor de invulling van de fysieke leefomgeving: de gemeente en/of initiatiefnemer moet omwonenden en andere belanghebbenden al informeren en consulteren voorafgaand aan visies, plannen en projecten.

Wijkprogramma’s en uitvoeringsplannen
Onder regie van de stadsdelen waren er 'Haagse Kracht'-bijeenkomsten met de gemeente, bewoners, ondernemers en andere partners in de wijken. Hier zijn de prioriteiten bepaald waar we de komende vier jaar samen aan gaan werken. Dit proces mondde uit in 47 wijkprogramma’s en evenveel uitvoeringsplannen voor 2016. Het bestuur stemde in mei 2016 in met deze plannen. In het najaar van 2016 zijn de uitvoeringsplannen voor 2017 met de partners voorbereid. Deze plannen worden begin 2^e kwartaal 2017 aan het college voorgelegd.
De programmabegroting is het financiële kader voor de wijkprogramma’s. De gemeenteraad geeft hiermee jaarlijks sturing vooraf aan de te maken keuzes. Door de invoering van de wijkprogramma’s neemt de beschikbare hoeveelheid middelen dus niet toe. De gewenste ambities van bewoners, ondernemers en partners moeten binnen dit kader worden gerealiseerd. De Wijkprogramma’s 2016-2019 zijn, samen met de subsidieregeling leefbaarheid en bewonersparticipatie (RIS 181168), ook het juridisch toetsingskader voor aanvragen van subsidie uit het flexibele stadsdeelbudget voor leefbaarheid en participatie.

Wijkaanpak Nieuwe Stijl

Voor het programma Wijkaanpak Nieuwe Stijl is over de gehele looptijd (2015-2018) in totaal een bedrag beschikbaar van € 14 mln., waarvan € 4 mln. in 2016. De projecten van de Wijkaanpak Nieuwe Stijl leveren een bijdrage aan het versterken van de sociale cohesie in de wijk en het creëren van leer- en werkgelegenheid. Ze hebben ook als doel het vergroten van eigenaarschap voor de eigen wijk, het verbeteren van de toegang tot bestaande (hulp)voorzieningen, betere sociale en fysieke veiligheid en het versterken van de positieve beeldvorming over de wijk.

Het programma ligt inmiddels goed op stoom, zoals blijkt uit de twee bestuurlijke voortgangsrapportages (zie RIS 293510 en RIS 295878). De stand per december 2016 is dat 29 projecten/initiatieven door het programma Wijkaanpak Nieuwe Stijl worden gefinancierd en dat het programma een bijdrage levert aan 3 projecten van het programma Taskforce Werkgelegenheid. Hiermee is uitvoering gegeven aan alle bestuurlijk geaccordeerde projecten. Op het voor 2016 beschikbare budget was wel sprake van een geringe onderbesteding (€ 0,2 mln.) door een vertraging in de realisatie van de projecten ‘Naar een Veilig Joubertplantsoen’ en ‘Integrale aanpak Jonckbloetplein’.

In mei 2016 is het project Slachthuisplein feestelijk geopend onder grote belangstelling van de buurt. De herinrichting is een groot succes. Het plein wordt volop gebruikt door kinderen en ouders en is de groene ontmoetingsplek geworden die de wijk en de gemeente voor ogen stond. Hetzelfde geldt ook voor het Heeswijkplein, dat samen met de bewoners opnieuw is ingericht. Eind december is het feestelijk geopend. Het project heeft positieve ontwikkeling op gang gebracht. Een aantal initiatiefnemers heeft het ‘team Heeswijk’ opgericht en zo de handen ineen geslagen om zich in te zetten voor de bewoners in de buurt.

In Nieuw Waldeck is eind december ‘de Entree Nieuw Waldeck ‘ feestelijk geopend, als ontmoetingsplek die de buurt wenste. In Mariahoeve geven de eerste resultaten van het project ‘Welkom in gebied de Horst’ een positief beeld. Ruim 25 bewoners werken hier actief mee aan de herinrichting van het wijkpark en ruim 350 kinderen uit de wijk hebben op een mobiel stembureau gestemd voor een nieuw speeltoestel. Het eerste deel van de herinrichting is hiermee in september 2016 is gerealiseerd. Deze voorbeelden laten goed zien wat het effect is van de Wijkaanpak Nieuwe Stijl.

Toelichting financieel resultaat Wijkaanpak Nieuwe Stijl € 0,2 mln. V / I Bij twee projecten was er sprake van vertraging in de uitvoering. De vertraging in het project Joubertplantsoen is ontstaan doordat het participatietraject langer duurt dan verwacht; bij het project Jonckbloetplein ontstond vertraging doordat het aanbestedingstraject langer duurde. De onderbesteding bedraagt ruim € 0,2 mln. in 2016. De gemeente is echter al wel een verplichting aangegaan voor dit bedrag ten behoeve van de afronding van beide projecten. Het legt daarmee beslag op het budget voor 2017.

Bestrijding onveiligheid

In 2016 was er een budget beschikbaar van € 0,5 mln. voor buurtinterventieteams en bewonersinitiatieven op het terrein van veiligheid. Hiervan is € 0,4 mln., conform beoogde doelstelling, besteed. De gemeente ging in 2016 door met het ondersteunen van de bewonersinitiatieven Veiligheid, en waar mogelijk zijn nieuwe initiatieven gestart. Steeds meer betrokkenen en actieve vrijwilligers zetten zich in voor het vergroten van de veiligheid in de wijk. Eind 2016 zijn er 43 actieve bewonersinitiatieven Veiligheid. Alle veiligheidsinitiatieven, de reeds bestaande en de nieuwe, kunnen gebruik maken van het scholingsaanbod dat voor hen is ontwikkeld en doen dat in de praktijk ook.
De samenwerking tussen vrijwilligers, politie, welzijnswerk en de gemeente in de wijken Schilderswijk en Transvaal is in 2016 verder uitgebouwd. Opvallend is overigens het aantal jongeren dat zich actief wil inzetten voor de eigen buurt. Zo zijn er alleen al in de Schilderswijk in 2016 vier nieuwe jongerenpreventieteams gestart. In Benoordenhout is in korte tijd een groot aantal What’s App-groepen van de grond gekomen rondom veiligheid in de eigen buurt.

Graffitibestrijding

Voor de bestrijding van graffiti was een budget beschikbaar van € 0,7 mln. Dit bedrag is nagenoeg geheel besteed aan het weghalen van graffiti maar bijvoorbeeld ook aan The Hague Street Art (THSA) . Op 3 maart was de release van ‘The Hague Street Art magazine’: een uitgave van THSA, waarmee de gemeente samenwerkt om overlast van graffiti in de stad te beperken. Eind september verscheen de tweede editie van het magazine. Enkele jaren geleden zijn ruim dertig transformatorhuisjes van Stedin in stadsdeel Segbroek kunstzinnig beschilderd. Twee daarvan waren in slechte staat. Deze zijn opnieuw beschilderd, met inspraak op het ontwerp door omwonenden.

Duurzaamheid

Het beschikbare budget van € 0,4 mln. is in 2016 nagenoeg volledig besteed aan de beoogde activiteiten, zoals subsidiëring van duurzaamheidsinitiatieven en het organiseren van bijeenkomsten.
In het afgelopen jaar zijn bijeenkomsten gehouden voor particuliere huiseigenaren om informatie te geven over maatregelen om de duurzaamheid te bevorderen, en subsidies als stimulans om de woningen te verduurzamen. Ketelchecks en energieboxen maken deel uit van dit stimuleringsprogramma. Bewoners weten de pop up store aan de Goudsbloemlaan steeds beter te vinden.
Duurzaamheid maakt ook steeds meer deel uit van de uitvoeringsprogramma’s van de wijken. De gemeente heeft bijvoorbeeld de oprichting mogelijk gemaakt van een (bewoners-)coöperatie voor zonnepanelen Groen Hofzicht in Haagse Hout. Begin 2016 heeft een verzekeringsconcern aangeboden het dak van het hoofdkantoor in Mariahoeve beschikbaar te stellen voor het plaatsen van zonnepanelen. De initiatiefnemers, bewoners uit Mariahoeve, Bezuidenhout en Marlot, hebben hiervoor veel werk verzet; in feite is er nu een klein energiebedrijf met 539 panelen voor 60 huishoudens. Dit zonnepanelenpark is operationeel per 1 februari 2017.
De gemeente coördineert ook het regionale VNG project Regionale Allianties. Hier werken de negen voormalige Haaglandengemeenten samen aan het verduurzamen van particuliere koopwoningen.

Onderhoud buitenruimte

De stadsdeelorganisaties hadden ook in 2016 weer de regie op het onderhoud en beheer van de buitenruimte. De openbare ruimte moet om te beginnen schoon, heel en veilig zijn, maar ook een fijne plek zijn om te verblijven. Het gaat daarbij niet alleen om de praktische gebruikswaarde, maar zeker ook om de beleving. Den Haag wil mooi groen in de wijken en buurten, leuke plekken om te zitten, goed onderhouden stoepen en wegen, veilige en gevarieerde speelplekken voor onze kinderen, en geen zwerfvuil. Het totaalbudget voor onderhoud buitenruimte is circa € 28 mln. De volgende paragrafen bieden inzicht in de besteding ervan.

Straten, wegen, pleinen

Voor onderhoud van straten wegen en pleinen is een budget beschikbaar van € 6 mln., inclusief planmatig klein onderhoud aan straatmeubilair. Deze middelen zijn in 2016 volledig besteed aan het planmatig onderhoud (40%) en het calamiteiten/spoed onderhoud (60%).
Voor opbrekingen van de openbare weg door kabel- en leidingbedrijven houdt de gemeente in de begroting rekening met een vergoeding van € 0,15 mln. In 2016 pakte dat bedrag veel hoger uit, zoals hieronder bij het financiële resultaat is toegelicht.
De gemeente voerde veel kleine reparaties uit aan de bestrating en het asfalt. Dat gebeurt zowel na inspecties van de eigen wegbeheerders als na meldingen van burgers. Als er graafwerkzaamheden zijn geweest of het asfalt is opgebroken (bijvoorbeeld door nutsbedrijven voor het vervangen van hun kabels en leidingen), wordt nadien gecontroleerd of de bestrating weer netjes en veilig is hersteld.
Als onderdeel van het uitvoeringsprogramma Wegen en Groen is in 2016 voor € 0,8 mln. planmatig klein onderhoud uitgevoerd aan straatmeubilair, wegen en opgroei van boomwortels. Het systeem is dat elk jaar in elk stadsdeel in één wijk het straatmeubilair en de direct omliggende knelpunten worden aangepakt. In 2016 ging het om de wijken Houtwijk, Zuiderpark, Valkenboskwartier, Renbaankwartier, Willemspark, Schipperskwartier, Benoordenhout en Forepark & Lanen.
In februari zijn vanuit particulier initiatief 19 Stolpersteine in de openbare straat geplaatst, waarbij de gemeente heeft gefaciliteerd en de instratingen heeft begeleid.
De plaatsing van ondergrondse afvalcontainers in de wijk Houtwijk is benut om de openbare ruimte integraal te verbeteren: trottoirs, parkeervakken en groen.

Toelichting financieel resultaat straten, wegen, pleinen            €  0,6 mln. V / I

In de begroting zijn vergoedingen van kabel- en leidingbedrijven voor het opbreken van de openbare weg geraamd op € 0,15 mln. Deze opbrengsten fluctueren jaarlijks aangezien de voorgenomen werkzaamheden van kabel- en leidingbedrijven in de openbare ruimte jaarlijks sterk fluctueren. De opbrengsten liggen in 2016 € 0,7 mln. hoger dan begroot, wat een voordelig saldo op dit product oplevert van € 0,6 mln.

Straatreiniging

Elk stadsdeel heeft in een operationeel overleg met alle betrokken partners (beheerders, uitvoerders, handhavers) bepaald wat de meest effectieve veeginzet is en welk maatwerk per wijk moet gebeuren. Op knelpunten wordt intensiever schoongemaakt. Belangrijk hierbij zijn gerichte handhaving en goede communicatie. Door het plaatsen van ondergrondse restafvalcontainers (ORAC’s) verdwijnt de huisvuilzak uit het straatbeeld en is er minder kans op zwerfvuil en overlast van dieren.
Betrokken bewoners die zich eigenaar voelen van hun eigen buurt , zullen de buitenruimte minder snel vervuilen. Om een extra impuls te geven aan participatie op dit terrein zet de gemeente ‘projectleiders participatie en schoon’ in. In de stadsdelen hebben de projectleiders in samenwerking met de stadsdeelorganisaties participatieacties georganiseerd, het beleid en de voorzieningen van de gemeente onder de aandacht gebracht en een breed netwerk opgebouwd. De projectleiders dragen ook bij aan het aanpakken van huisvuil dat bij ORAC’s wordt neergezet. Ze organiseren projecten, evenementen als de Haagse Opruimestafette en opruim- en participatieacties om bijvoorbeeld overlast door zwerfafval en weggegooid voedsel te voorkomen.
Waar nodig is vervuiling door oliesporen op de wegen opgeruimd in opdracht van de stadsdelen, om zo de verkeersveiligheid te waarborgen. De geplande activiteiten voor 2016 zijn nagenoeg volledig gerealiseerd en bleven binnen budget (€ 0,8 mln.).

Onderhoud bruggen, viaducten en tunnels

De gemeente heeft in zeventien tunnels graffiti verwijderd om het aanzien op peil te houden. De uitvoering hiervan bleef binnen het beschikbare budget van € 0,06 mln.

Gebruik openbare ruimte

Voor gebruik van gemeentegrond als bouwterrein, verhuur van grond en voor het innemen van standplaatsen betalen gebruikers een vergoeding. Deze inkomsten ‘gebruik openbare ruimte’ zijn begroot op € 0,9 mln. In 2016 kwam € 0,1 mln. meer aan inkomsten binnen.

Grachten en vaarten

Bij het uitvoeren van het beheer en onderhoud van de watergangen, zijn in opdracht van de stadsdelen ook de oevers langs de watergangen gemaaid. In 2016 was hiervoor € 0,2 mln. beschikbaar. Dit budget is volledig besteed aan het beoogde beheer en onderhoud van de watergangen.

Waterkering

De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen zorgden in 2016 voor het onderhoud van de toegangen tot het strand, zoals trappen en op- en afritten, het aanbrengen van de bebording bij toegangen en op het strand. Ook verzorgden ze het onderhoud (volgens Delfland-keur) van de afrastering langs de duinvoet. Voor al deze activiteiten was een budget beschikbaar van € 0,15 mln. Dit bedrag is geheel besteed aan het geplande onderhoud.

Openbaar Groen

In de begroting was een budget beschikbaar voor het onderhoud van groen van ruim € 14 mln., inclusief de kwaliteitsverbetering van wijk- en buurtgroen. Deze middelen zijn volledig besteed en de geplande activiteiten zijn daarvoor gerealiseerd. Het gaat daarbij om regulier planmatig onderhoud van het wijk en buurtgroen in de Haagse Wijken en het beheer en onderhoud van de bomen in de Haagse straten.
Om het openbaar groen voor bewoners en bezoekers zo aantrekkelijk mogelijk te maken, is waar mogelijk in het oog springende beplanting neergezet. De gemeente ondersteunde bewonersinitiatieven die ontmoeting en participatie in het groen stimuleren, en er is in 2016 ook extra groen aangelegd. Zo zijn bijvoorbeeld nieuwe bomen geplant in de Jan ten Brinkstraat en in de Van Zeggelenlaan (Laak). In Loosduinen is (extra) ingezet in het inlopen van achterstallig onderhoud. Op boomfeestdag (16 maart 2016) plantten kinderen van de Max Velthuijsschool extra bomen in het Jenny Plantsoen.

Uit het Uitvoeringsprogramma Wegen en Groen (RIS181969) is € 0,7 miljoen uitgegeven om de kwaliteit van groen in wijken en buurten te verbeteren. Voor dat geld is 56.000 m2 groen verbeterd, nagenoeg conform de bestuurlijk afgegeven planning van begin 2016. Enkele in het oog springende locaties die in 2016 zijn verbeterd zijn de Tripstraat, waar een braakliggende strook na nieuwbouw en werkzaamheden van de Gasunie weer als plantsoen is ingericht; het Rode Kruisplantsoen, waar de natuur- en belevingswaarde van de ecologische zone is vergroot door nieuwe stinzenplanten; en het Newtonplein waar een de kwaliteit van het groen is verbeterd. In Clingendael is het Azaleapad opgeknapt en verjongd; aan de Moerweg, Lozerlaan en Melis Stokelaan heeft de onderbeplanting van heesters plaatsgemaakt voor ecologisch gras om onoverzichtelijke situaties op te heffen; het Beijersveld werd opnieuw ingericht in samenwerking met scholen en bewoners; en aan de Laan van Meerdervoort/ Savornin Lohmanplein is het groen verbeterd door nieuwe aanplant bij de taluds. Vermeldenswaardig is ook het participatietraject op de visie wijk- en buurtgroen stadsdeel Centrum. In dit traject zijn verbanden gelegd met de wijkuitvoeringsplannen van stadsdeel Centrum (waarin vergroening een belangrijk thema is) en het actieplan van de raad voor een groener Den Haag: ‘Dat Kan Groener’.

Recreatieve voorzieningen

De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen hielden toezicht bij de opbouw, exploitatie en het afbreken van de strandpaviljoens en de nutsvoorzieningen (elektra, water en riolering), de reiniging van het strand en het plaatsen van de afvalbakken. Verder onderhielden ze de contacten met de strandpaviljoenhouders onderhouden en adviseerden over aangevraagde (evenementen)vergunningen. Het geplande werk is uitgevoerd binnen de begroting van € 0,9 mln.

Speelvoorzieningen

Den Haag wil een stad zijn waar kinderen goed en veilig kunnen spelen. Daarbij gaat het niet alleen om onderhoud van de bestaande voorzieningen, maar ook om de ontwikkeling van de openbare ruimte. De gemeente kijkt samen met kinderen, ouders/verzorgers en de buurt hoe dit kindvriendelijk kan gebeuren en hoe de stad kan investeren in goede nieuwe speelvoorzieningen.
Naast het reguliere budget van € 3,5 mln. was er in 2016 een budget ter afdekking van de kapitaallasten van € 0,6 mln. Het reguliere budget van € 3,5 mln. is in 2016, conform de beoogde planning en prioritering, besteed aan het kwalitatief op peil houden van de ruim 500 bestaande speelplekken. Zo is bijvoorbeeld een voetbalkooi gerealiseerd aan de Laakkade. In de wijk Bohemen, Meer en Bos maakte de gemeente een bewonersinitiatief voor een extra speelvoorziening mogelijk. Hier is een groenstrook opnieuw ingericht om voor de allerkleinsten speelgelegenheid te creëren.
In Scheveningen en Segbroek kwamen er nieuwe speelvoorzieningen na succesvolle participatietrajecten met bewoners: op het Frederik Hendrikplein, in de Scholstraat, de Van Swindenstraat en in de Vruchtenbuurt. Bij de Berenkuil in het Westduinpark kwamen extra speelvoorzieningen, ook in overleg met bewoners, en de skatebaan komt er in 2017. De skatebaan ‘de Reef’ in de Kiekendiefstraat is flink aangepakt.

In deze collegeperiode besteden we € 0,3 mln. per jaar extra aan speelvoorzieningen. Mede op basis van de resultaten van het tweejaarlijks uitgevoerde gebruikersonderzoek zet de gemeente in op drie thema’s (RIS 281389): natuurlijk en avontuurlijk buitenspelen, mobiele/tijdelijke innovatieve en uitdagende speelplekken en meer speelwaarde op druk bezochte pleinen en/of in parken. Jaarlijks wil de gemeente drie speellocaties aanpakken. In 2016 zijn vier locaties aangepakt. Het beschikbare budget van € 0,3 mln. is besteed aan de speelprojecten Cromvlietplein, Beijersveld fase 1, Windroos en Wateringse Binnentuinen.

Aanleg wegen, straten, pleinen

Waar mogelijk realiseerden de stadsdelen kleinschalige herinrichtingen of aanpassingen aan de infrastructuur, veelal op verzoek van bewoners. Het beschikbare budget (€ 0,2 mln.) is nagenoeg volledig besteed.

Verkeersmanagement

Volgens de Wegenwet en de Wegenverkeerswet is de gemeente als wegbeheerder verplicht de veiligheid van de weggebruiker te waarborgen en te zorgen dat de weg zijn functie kan vervullen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de kwaliteit van de wegverharding, wegmarkering en bebording. Hiervoor was in 2016 een budget beschikbaar van € 0,5 mln. Voor het goed uitvoeren van de wettelijke taak bleek € 0,4 mln. meer nodig.

Toelichting financieel resultaat Verkeersmanagement            €  0,4 mln. N / S         Het betreft de uitvoering van wettelijke taken voor beheer en onderhoud van verkeersborden en de belijning op het wegdek. Omwille van de verkeersveiligheid voert de gemeente het noodzakelijke onderhoud zoveel mogelijk uit, ook als het budget niet voldoende blijkt. Daarom is er sprake van een overschrijding op dit budget.

Leefbaarheids- en bewonersparticipatie

De gemeente maakt initiatieven van bewoners mogelijk. In 2016 hebben de stadsdelen subsidie verstrekt aan zo’n 1.080 initiatieven. Hiervoor bestaat de regeling Leefbaarheid en Bewonersparticipatie (L&B). Ook zijn diverse werkzaamheden in de buitenruimte uit dit budget betaald. In totaal gaat het om een budget van ruim € 8 mln. Onderdeel van dit bedrag maakt ook uit de subsidieregeling maatschappelijke coöperaties. In 2016 is er sprake van een voordeel van € 0,4 mln. Dit overschot wordt hieronder bij het financieel resultaat toegelicht. In 2016 wikkelde de gemeente een groot deel van subsidievaststellingen en –verrekeningen van eerdere jaren af.

Zo is vanuit het L&B budget het project Molenwijk Rap gefinancierd. Professioneel rapper Umit-C maakte samen met de jeugd uit Molenwijk een lied over de wijk en een clip. De Bewonersorganisatie Laakhaven is in 2016 gaan werken met een nieuw concept (Bewoners Activiteiten Platform). Hierin hebben de belangen en wensen van de wijkbewoners weer echt de eerste prioriteit. Het stadsdeel Laak ondersteunt vanuit het L&B budget drie buurthuizen in zelfbeheer (De Stiel, Vliethage en Laakhage).
Loosduinen financierde met het programma ‘Zorg voor je buurt’ een aantal projecten gericht op ouderen in het stadsdeel, zoals het geven van gastlessen op scholen door ouderen en rolstoeldansles. Ook zijn ouderen en jongeren met elkaar in contact gebracht om meer begrip te kweken tussen generaties. Ouderen zijn daarnaast gekoppeld aan gezinnen, en kinderen en ouderen hebben samen kunst gemaakt.
In Leidschenveen is het Eendenplein, schoolplein van twee basisscholen, gerealiseerd met cofinanciering uit leefbaarheidsbudget. Daarbij is een interactief speeltoestel geplaatst, Quest-Memo.

In Mariahoeve organiseerden de jongeren van Teamplayers samen met Voor Welzijn en diverse organisaties uit de wijk wederom het Winterspektakel. In de zomervakantie realiseerden bewoners van Mariahoeve voor de vierde keer een succesvolle bouwspeelplaats. Ook in Mariahoeve namen jongerenambassadeurs op 5 oktober 2016 de door hen ontwikkelde Fono feestelijk in gebruik. Daarmee heeft Den Haag de primeur met de eerste DJ-jongerenplek met gratis wifi.
Naar aanleiding van de herinrichting van de wijk Bezuidenhout Oost ging in 2014 een actieve groep bewoners aan de slag als ‘pleinenwerkgroep’. Met ondersteuning vanuit de gemeente organiseerden zij in 2016 een aantal workshops om de voor de wijk karakteristieke pleinen op de kaart te zetten en ideeën te verzamelen voor de herinrichting daarvan. Daarnaast zette de werkgroep een wijkbrede enquête uit en zijn ‘pleingesprekken’ georganiseerd. De wensen en ideeën zijn vertaald in een visie.
In Scheveningen is in de Kompasbuurt een muurgedicht onthuld; in het najaar is de site www.jongopscheveningen.nl gelanceerd. Op deze site kunnen jongeren informatie vinden over de speelvoorzieningen en wat er te doen is.
In Segbroek was ‘Het Circus’ een groot succes: een evenement door en voor bewoners uit de wijk Regentes/Valkenbosch. Met de bewoners van de Van Swindenstraat zijn zowel de speeltuin als het achterterrein samen ontwikkeld. Het stadsdeel gebruikte deze participatietrajecten tevens om de nieuwe statushouders bij de buurt te betrekken en te verwelkomen. De inzamelactie (in samenwerking met bewoners) van weesfietsen op het Regentesseplein was zo'n succes dat hij volgend jaar in alle wijken zal worden georganiseerd.
In Escamp organiseerden de wijken Bouwlust en Vrederust een banenmarkt voor 50-plussers uit de wijk. Dit was een groot succes: ruim zestig 50-plussers hebben een traject aangeboden gekregen. In 2017 zal er een terugkomdag zijn. In Morgenstond is een Jeugdraad opgericht met enthousiaste jongeren uit de wijk. Deze jeugdraad heeft in de vakanties activiteiten georganiseerd voor alle jongeren in de wijken. Ook zijn er maandelijkse activiteiten zoals koken voor en sporten met ouderen.

Toelichting financieel resultaat Leefbaarheid- en bewonersparticipatie        €  0,4 mln. V / I

Het voordelige resultaat van € 0,4 mln. is voornamelijk ontstaan doordat het vaststellen van subsidies over eerdere jaren leidde tot terugbetalingen aan de gemeente (€ 0,3 mln.).

Buurthuis van de Toekomst in de wijken

Onder deze activiteit valt de subsidiëring voor openstelling van welzijnslocaties en inzet van welzijnswerkers. De Haagse Welzijnsorganisaties (HWO's) en Zelfstandige Buurthuizen kunnen hiervoor een budget inzetten van in totaal € 17 mln. In 2016 is dit gebeurd conform de beoogde planning en begroting. Dat geldt ook voor de vaststelling van de subsidie van het voorgaand jaar.
De gemeente en de HWO's hebben samen de sturing van het buurthuiswerk en samenlevingsopbouw op wijkniveau aangescherpt. Samen formuleerden ze vijf ambities (waarvan een in het kader van de WMO) aan de hand van de prioriteiten in de gebiedsprogramma’s 2016-2019:

1. Mensen nemen volwaardig deel aan de samenleving
2. De Haagse jeugd groeit veilig, gezond en met plezier op, ontwikkelt de eigen talenten en neemt daarin zijn of haar verantwoordelijkheid
3. Mensen zijn vitaal
4. Iedereen krijgt gelijke kansen in de samenleving, ongeacht achtergrond, ras, geslacht of geaardheid
5. Mensen behouden de regie over hun eigen leven en blijven zo lang mogelijk zelfstandig wonen, ook als er sprake is van een beperking (WMO)

Aan de hand hiervan formuleerden de HWO's de welzijnsinzet met ingang van 2017 en zijn subsidieafspraken gemaakt voor 2017.

In het kader van de civil society lag de nadruk op de zelfredzaamheid van de burgers. De gemeente doet als onderdeel hiervan een groter beroep gedaan op de eigen omgeving van burgers. Een belangrijke taak voor de welzijnsorganisaties was om samen met andere partners in het veld en de bewoners sociale netwerken te realiseren en te versterken. Belangrijke elementen van samenlevingsopbouw waren in 2016 het organiseren van de inzet van bewoners in sociale netwerken en het ondersteunen van vrijwilligerswerk in straten en buurten (eigenaarschap). Om het algemene aanbod van voorzieningen in het kader van de WMO 2016 te versterken, lag bij samenlevingsopbouw de nadruk op het verbinden van vrijwilligers onderling en met kwetsbare wijkbewoners.

Buurthuis van de Toekomst (CVDH)

Op grond van het besluit ‘Stadsdelen versterken’ (RIS 287109) is met ingang van 2016 het professionele welzijnswerk van de Haagse Welzijnsorganisaties en Zelfstandige Buurthuizen gesubsidieerd vanuit dit programma. Vaak huren deze instellingen accommodaties van de gemeente. Het beheer van deze accommodaties is binnen de gemeente ondergebracht bij de Centrale Vastgoedorganisatie Den Haag CVDH.
De exploitatielasten en –baten van deze accommodaties stonden in de begroting 2016 op het programma Zorg en Welzijn; ze waren dus nog niet, zoals de subsidiebudgetten, geraamd op het programma Stadsdelen en Wijkaanpak. In de realisatie 2016 zijn de exploitatielasten en -baten verantwoord op programma Stadsdelen en Wijkaanpak, gelet op de relatie van deze accommodaties met de subsidieverstrekking. Ten opzichte van de begroting van exploitatielasten en –baten van de betreffende accommodaties doet zich geen afwijking voor. Echter: door verantwoording van de realisatie in programma Stadsdelen en Wijkaanpak ontstaat hier een voordeel van € 0,4mln. Daar tegenover staat hetzelfde nadeel op het programma Zorg en Welzijn. In 2017 zal de begroting hierop worden aangepast.

Jeugd

Voor preventief jeugdbeleid is een subsidiebudget beschikbaar van € 5,8 mln. Deze taken worden verricht door de Haagse Welzijnsorganisaties en Zelfstandige Buurthuizen. In 2016 gebeurde dat conform de begroting en planning.
Het afgelopen jaar zorgde de stadsdeelorganisatie er wederom voor dat de Haagse jeugd en ouders zijn gehoord. Dankzij de wijkscan weet elke stadsdeelorganisatie welke wensen jeugd en ouders hebben om het stadsdeel fysiek en sociaal te verbeteren. Steeds meer zet de gemeente deze concrete aanwijzingen om in beleid voor de wijk waar de jeugd echt behoefte aan heeft. Jeugdwerk is bedoeld voor de wijken die het hard nodig hebben. Zo is het ook gegaan in 2016. Jongeren zijn geholpen met talentontwikkeling, blijvend leren en alternatieve vrijetijdsbesteding, en als dat nodig was ook met hulpverlening. De jongerenwerker is voor de jongere een belangrijke (vertrouwens)persoon.
Justitie, politie en welzijn hanteerden ook in 2016 een gezamenlijke aanpak voor hinderlijke en overlast gevende groepen jongeren. Het Veiligheidshuis en het Centrum Jeugd en Gezin bieden de hulp die jongeren in zulke gevallen nodig hebben. De stadsdelen zijn verantwoordelijk voor de subsidiëring van het jeugdwerk in de wijk, wat in 2016 conform planning heeft plaatsgevonden.

Stadsdelen

Onder dit product vallen de apparaatslasten van de stadsdeelorganisatie. Het gaat om een bedrag van
€ 16 mln. In 2016 was er een nadelig resultaat van circa € 0,7 mln. Dit nadeel is voornamelijk toe te rekenen aan activiteiten voor onderhoud buitenruimte (€ 0,4 mln.) en in beperkte mate aan leefbaarheid en bewonersparticipatie (€ 0,1 mln.). Met ingang van 2017 worden de apparaatslasten niet meer afzonderlijk verantwoord, maar verdeeld/toegerekend aan de afzonderlijke producten op programma Stadsdelen en Wijkaanpak. Zo worden eventuele verschillen op de producten/activiteiten direct zichtbaar.

Het project Kerkplein en de aanleg van een skatevoorziening Berenkuil in Westduinpark waren te optimistisch geraamd. Deze zullen niet in 2016, maar in 2017 worden uitgevoerd.