Hoofdlijnen

Den Haag als banenmotor

Den Haag is volop in beweging: onze mooie stad is in trek. De economie verandert en de bevolking groeit. Duurzaamheid wordt steeds meer standaard en technologische vernieuwingen beinvloeden ons leven ingrijpend. In een stad als Den Haag, waar de ruimte schaars is, moeten ruimtelijke keuzen worden gemaakt. Samen met bewoners, belanghebbenden en een breed scala van partijen die zich bezighouden met het ‘maken’ van de stad is de Agenda Ruimte voor de Stad opgesteld. Het was een proces van co-creatie waarin Den Haag en de Haagse Kracht zich van hun beste kant lieten zien. Onder het motto verdichten, vergroenen en verduurzamen presenteerde het college in september de Agenda Ruimte voor de Stad. Met voorstellen op het gebied van buitenruimte, woningbouw, economie, mobiliteit, energietransitie en klimaatadaptatie. In december 2016 is de Agenda Ruimte voor de Stad vastgesteld, met daarin een ambitieus programma voor uitwerking van de opgaven in de komende jaren.

Er waren 869.000 overnachtingen van buitenlandse gasten, een stijging van 8%.

De belangrijkste opgave voor dit college is en blijft het creëren van zo veel mogelijk banen in Den Haag en de regio. Door de crisis hebben we veel banen verloren zien gaan. Het college werkt er hard aan om dit te herstellen. En met succes. Zo hebben in 2016 49 bedrijven een vestiging in onze stad geopend of activiteiten uitgebreid, wat duizenden banen oplevert. Er waren afgelopen jaar meer dan 8.500 startende ondernemers, 500 meer dan in 2015. En het aantal toeristische overnachtingen is met 7% gegroeid, wat vooral goed nieuws is voor de laaggeschoolde werkgelegenheid. In het afgelopen jaar is het aantal internationale congressen met 50% gestegen tot 135, wat Den Haag op de kaart zet en veel banen heeft opgeleverd.

De HSD is uitgebreid met een 2e locatie en telt nu 44 organisaties.

De economische structuur wordt vernieuwd door in te zetten op het versterken en verbinden van vijf economisch sterke clusters, Vrede en recht, The Hague Security Delta, Finance en Legal, IT/Tech en Energie. Omdat de economische kansen verder reiken dan de grenzen van Den Haag hebben we met de Metropoolregio Rotterdam Den Haag in 2016 een regionale investeringsstrategie en de Roadmap Next Economy opgesteld. Zo versnellen we de economische ontwikkeling. De ambitie is 2 tot 4% extra economische groei. Samenwerking met kennisinstellingen en bedrijven is hierbij cruciaal. We hebben daarom belangrijke samenwerkingsovereenkomsten gesloten met de Universiteit Leiden en de TU Delft.

Door de wijkgerichte aanpak is de jeugd werkloosheid met 41,2% gedaald.

De inzet op Werk en Economie heeft effect. Door het aanvalsplan 'Den Haag maakt werk!’ is het aantal WW-uitkeringen met 1.000 gedaald tot 13.000 en het aantal niet-werkende werkzoekenden is met een kwart afgenomen tot 38.000. Het aantal bijstandsuitkeringen is nog wel gestegen, maar minder hard dan verwacht. Dit komt vooral doordat ruim 5.800 mensen aan het werk of naar school zijn geholpen, waaronder 2.000 jongeren. De Servicepunten Arbeid (SPA) hebben zich bewezen als laagdrempelige voorzieningen om jongeren in de wijken vroegtijdig aan een baan of opleiding te helpen. Mede hierdoor is de jeugdwerkloosheid in 2016 sterk gedaald.

Den Haag blijft het profiel van juridische hoofdstad van de wereld verder uitbouwen. Belangrijke mijlpalen hiervoor in 2016 waren de opening van het nieuwe Internationaal Strafhof, de toegekende vestiging van de Kosovo rechtbank en het programma The Hague Hearing Centre. Ook is Den Haag de kweekvijver voor innovaties en kennisontwikkeling op vrede, recht en veiligheid. De succesvolle lancering van het innovatieplatform HumanityX is hier een sprekend voorbeeld van. Het aantal internationale instellingen is toegenomen met 32 tot 446 en 60 burgemeesters van alle continenten kwamen in Den Haag bijeen op het eerste Global Parliament of Mayors.

De kracht van de Hagenaars

Door particulier initiatief zijn in 2016 19 Stolpersteine geplaatst

Haagse kracht is de kern van ons coalitieakkoord. De mening van de Hagenaars telt, de initiatieven van bewoners worden opgezocht en uitgevoerd. Hier hebben we een apart programma voor ingericht, Stadsdelen en wijkaanpak. In deze programmarekening leggen we daar voor het eerst verantwoording over af. De initiatieven waren ook dit jaar weer talrijk. 350 kinderen hebben op een mobiel stembureau gekozen voor een nieuw speeltoestel. Whatsapp groepen zijn gestart om de veiligheid in de eigen buurt te bewaken. In Mariahoeve werd door jongeren het Winterspektakel georganiseerd en in Segbroek was het door en voor bewoners georganiseerde ‘Het Circus’ een groot succes. Langs een breed proces waarbij bewoners, ondernemers en raadsleden deelnamen aan onder andere denktanks, discussiegroepen en een chatsessie is het actieplan burgerparticipatie tot stand gekomen, de visie van de gemeente op participatie voor de komende jaren.

Om de cohesie in de wijk te versterken en meer leer- en werkgelegenheid te krijgen voeren we de Wijkaanpak Nieuwe Stijl uit. Eind 2016 werden hierdoor 29 initiatieven mogelijk gemaakt. Als onderdeel van deze aanpak zijn het Slachthuisplein en het Heeswijkplein samen met de bewoners opnieuw ingericht en feestelijk geopend.

Nergens zie je de Haagse kracht beter dan bij het vrijwilligerswerk. Zonder het al maar groeiende aantal vrijwilligers zouden sport, cultuur, zorg en welzijn niet het hoge niveau kunnen hebben zoals we dat nu zien in Den Haag. Met een roadshow door de hele stad gaven we waardering en ondersteuning aan deze onmisbare kracht. Op het Haagse Helden Gala werden vijf vrijwilligers gekozen tot ‘Haagse Held’.

Welkom in de Buitenruimte

In april 2016 is de 5.000-ste ORAC in gebruik genomen.

Bezoekers, winkelend publiek, ondernemers en bewoners beleven Den Haag in de buitenruimte. Hoe aantrekkelijker de Haagse straten, pleinen, het water en het groen hoe meer iedereen zich welkom voelt. Hier is in 2016 dan ook hard aan gewerkt. De buitenruimte van het Palaceplein in Scheveningen is heringericht en de Grote Marktstraat in het centrum is na jaren van werkzaamheden feestelijk heropend. Veel plannen zijn vastgesteld. Voor de Midden- en Noordboulevard, het Kerkplein en de ontwikkeling van het KJ Plein. Met de aanleg van natuurvriendelijke oevers en een bosplantsoen hebben we de natuur in de stad versterkt. Het aantal straatbomen in Den Haag is in 2016 verder toegenomen. En met de plaatsing van meer ORAC’s en het nieuwe duurzame brengstation aan de Uitenhagestraat houden we de buitenruimte schoon en leefbaar.

Je hebt maar één kans om een eerste indruk van de stad te maken op bezoekers. De Haagse Stadsentrees geven bezoekers en bewoners daarom een warm welkom. Met de oplevering van het Anna van Buerenplein en de eerste helft van de looproute van Den Haag CS naar de binnenstad is de Haagse Loper het visitekaartje voor miljoenen mensen die met het OV naar Den Haag komen. Aan de loper Oude Centrum van Hollands Spoor naar de binnenstad wordt gewerkt. En voor de stadsentree Scheveningen is het ontwerp vastgesteld.

Veiligheid

Veiligheid is een basisvoorwaarde voor een aantrekkelijke stad. Het terugdringen en voorkómen van criminaliteit en overlast blijft dan ook een topprioriteit. De ambitie is dat Den Haag uitsluitend veilige wijken heeft waar bewoners, ondernemers en bezoekers van de stad zich veilig en welkom voelen. In 2016 hebben we hier opnieuw veel bereikt. Er zijn 9% minder misdrijven gepleegd dan in 2015. Het aantal woninginbraken daalde met 22% en het aantal straatroven zelfs met 26%. Deze objectieve resultaten hebben een positief effect op de veiligheidsbeleving; het percentage Hagenaars dat zich wel eens onveilig voelt daalde van 43% in 2015 naar 41% in 2016. Bij veiligheid maken we gebruik van Haagse kracht. Met een stijging van 12% nemen nu bijna 32.000 mensen deel aan Burgernet, waardoor vele extra ogen en oren in de stad meehelpen aan het vergroten van de veiligheid.

Zorgen voor elkaar

30.000 Hagenaars konden dankzij een voorziening zelf-standig blijven wonen

In Den Haag is een grote diversiteit aan mensen die samen bouwen aan de toekomst. De inwoners, vrijwilligers en ondernemers vormen de kracht van onze stad. Toch kan het altijd gebeuren dat iemand om welke reden dan ook niet in staat is om het helemaal op eigen kracht te doen. Dan is het goed om te weten dat je kunt terugvallen op de kracht van de stad. Op buren bijvoorbeeld. Op familie, vrienden, vrijwilligers of mantelzorgers. En is het nodig, dan ondersteunt de gemeente. Door de decentralisatie van de WMO sinds 2015 is onze rol hierin sterk gegroeid. Dit is een enorme operatie die veel tijd en inspanning kost. We zijn dan ook blij dat het ons ook in 2016 gelukt is de continuïteit van de zorg voor alle burgers die dat nodig hadden te garanderen, zonder wachtlijsten. Er zijn nu 17 Servicepunten XL waar Hagenaars terecht kunnen voor informatie en advies. In 24 sociale wijkzorgteams weken 240 professionals van ruim 25 organisaties integraal samen. Zij hebben in 2016 2.415 Hagenaars met complexe multiproblematiek ondersteund.

We werken volgens het principe één gezin, één plan, één contact persoon

Bij de jeugdhulp staan de mogelijkheden van jeugdigen binnen het gezin centraal. In het gezinsplan is het uitgangspunt de eigen inzet van jeugdigen, ouders en de sociale omgeving. En als dat niet voldoende is wordt eerder passende hulp geboden, zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig. Het bereik van de jeugdgezondheidszorg is in 2016 toegenomen. 98% van de van de kinderen in hun eerste levensjaar wordt bereikt, en 87% van de kinderen van 4 tot 19 jaar. Daar zijn we trots op. Maar tegelijk zien we dat de extra zorg en ondersteuning die hierdoor wordt geleverd druk legt op de capaciteit. Het is een uitdaging meer ervaren professionals te vinden die de extra zorg kunnen leveren. Daarom zetten we volop in op de opleiding van deze beroepsgroep.

Door een stevig armoedebeleid kan iedereen in Den Haag mee doen.

Een hoog bereik hebben we ook bij de voorzieningen en regelingen tegen armoede. De aanvraagprocedures zijn zo eenvoudig mogelijk, om drempels weg te nemen en te zorgen dat iedereen mee kan doen. 98% van de Haagse minima wordt hierdoor bereikt. Duizenden kinderen krijgen een stevig pakket waaronder de schoolspullenpas en deelname aan sport- en cultuuractiviteiten.
Armoede kan leiden tot schulden, en mensen met problematische schulden leven vaak in armoede. Preventie van schulden is daarom zeer belangrijk, hier zetten we vol op in. Om mensen met schulden te helpen is daarnaast in 2016 het Schuldenlab070 gelanceerd, waarin op innovatieve wijze regelingen worden getroffen die weer perspectief moeten bieden.

In de Haagse samenleving moet iedere burger zijn plek kunnen vinden en een bestaan kunnen opbouwen, ongeacht leeftijd, geaardheid, religie, geslacht of afkomst. Zo is met werkgevers gesproken over het bevorderen van diversiteit op de Haagse arbeidsmarkt. Met de succesvolle pilot anoniem solliciteren nam de gemeente hier zelf het voortouw. Taal in de Buurt is vernieuwd waardoor de trajecten in kwaliteit toenemen en meer gericht zijn op doorstroming naar vervolgactiviteiten.

Een bijzondere groep betreft de statushouders. Door de toename van het aantal vluchtelingen ving Den Haag in 2016 1.220 nieuwe statushouders op. Om de druk op de woningmarkt niet verder te vergroten zijn voor hen veel extra woningen gebouwd door transformatie, nieuwe wooneenheden en tijdelijke units op diverse locaties. Om al deze nieuwe Hagenaars zo snel mogelijk te laten meedoen is in 2016 gestart met de Haagse aanpak Sociaal Domein. De Haagse aanpak is een gezamenlijke aanpak gericht op het gelijktijdig werken aan taal, huisvesting, opleiding en werk. Net als bij andere Haagse burgers gaan we daarbij zoveel mogelijk uit van de eigen kracht en verantwoordelijkheid en ondersteunen we daar waar nodig. Alle statushouders die in 2016 zijn gehuisvest maken deel uit van de Haagse aanpak.

Groei in ontwikkeling

Het aantal inwoners van Den Haag blijft groeien. In 2016 zijn er 5.090 Hagenaars bijgekomen. Al deze nieuwe en de bestaande inwoners hebben de mogelijkheid zich te ontwikkelen en zo te helpen bouwen aan onze prachtige stad. Hiervoor biedt de gemeente een uitgebreid pakket aan voorzieningen.

Met het Haagse onderwijs halen we het beste uit iedereen, van jong tot oud. Belangrijk is hierbij dat de kinderen die extra steun nodig hebben worden bereikt. Daarom is het goed dat het percentage doelgroepkinderen dat deelneemt aan VVE in 2016 met 9% is gestegen naar 83%. Het aantal Haagse jongeren dat zonder startkwalificatie de school verlaat is opnieuw gedaald. Met een sluitende en integrale aanpak wordt de jeugdwerkeloosheid teruggedrongen. Basisscholen, Voortgezet Onderwijs en Hoger Onderwijs professionaliseren. De nieuwbouw Universiteit Leiden aan de Turfmarkt is hier een mooi voorbeeld van, net als het in 2016 gestarte programma van het T.M.C. Asser Instituut.

De kunst en cultuurinstellingen trokken in 2016 2.329.115 bezoekers

Op 4 november 2016 heeft de gemeenteraad het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017-2020 'Ruimte voor de spelende mens' (RIS295007) vastgesteld. Hiermee stelt de gemeente voor de periode 2017-2020 jaarlijks 51,7 mln. euro beschikbaar voor de Haagse kunstensector. In het nieuwe beleidsplan is ruimte voor maar liefst 14 nieuwe instellingen. Het accent in het Haagse cultuurbeleid ligt de komende de vier jaar op talentontwikkeling, artistieke vernieuwing, publieksbereik (kunst voor meer groepen Hagenaars) en het creëren van een goed makersklimaat. In het nieuwe beleidsplan is extra ook extra geld uitgetrokken cultuureducatie. Zo bouwt Den Haag, de tweede cultuurstad van Nederland, na jaren van bezuinigen weer aan kunst en cultuur.
Het Zuiderstrandtheater heeft het eerste hele kalenderjaar voorstellingen gedraaid. Hier heeft het NDT The lost room opgevoerd, de voorstelling die de prestigieuze Zwaan 2016 won voor meest indrukwekkende dansproductie van Nederland. Het gemeentemuseum was met publiekstrekkers als het wereldberoemde schilderij Judith van Gustav Klimt opnieuw de door Hagenaars meest bezochte cultuurinstelling.

100.000 bezoekers volgden de Olympische Spelen bij de Olympic Experience

Iedere Hagenaar een leven lang in beweging is ons uitgangspunt. Sport maakt Den Haag sterker door het stimuleren van sportdeelname door jong en oud en faciliteren van topsport op het allerhoogste niveau. Zo waren de eerste Stadsspelen Den Haag met 35 verschillende sporten en 10.000 deelnemers 17 dagen lang een groot succes. En op de Olympic experience kon iedereen kennis maken met olympische sporten en genieten van alle medailles die Nederland won in Rio de Janeiro.
In het Zuiderpark is de Sportcampus verrezen. Hiermee krijgt de (top)sportinfrastructuur van Den Haag een enorme impuls. Nog voordat het gebouw gereed is gekomen hebben grote internationale evenementen zich meerjarig aan deze locatie verbonden. Direct na de opening in 2017 strijkt de World Tour Beachvolleyball en de World League Volleyball neer op het campusterrein. En NOC-NSF heeft zich reeds uitgesproken voor de vestiging van een Centrum voor Topsport en Onderwijs in de campus.

Bouwen aan Den Haag

Den Haag is een aantrekkelijke en vitale stad waar mensen willen wonen en bedrijven zich willen vestigen. Al deze mensen en bedrijven willen hun eigen plek hebben. Er is daarom hard gebouwd in de stad. Er zijn 3.109 woningen bij zijn gekomen, 90% meer dan in 2015. Bovendien zijn 2.642 nieuwe woningen in aanbouw genomen en vergunningen verleend voor de transformatie van 80.000 m2 kantoorruimte. Kleinschalig opdrachtgeverschap had een prominent aandeel in de woningbouw. Kluspanden en kavels zijn uitgegeven, en in het JUNO blok zijn de toekomstige bewoners gestart met de realisatie van 69 appartementen. De regeling ‘Ik Bouw Betaalbaar in Den Haag’ is uitgewerkt waardoor ook mensen met een laag inkomen hun eigen woning kunnen realiseren.

Ons laadnetwerk was in 2016 goed voor meer dan 10 miljoen schone kilometers.

De vele extra inwoners, bedrijven en bezoekers zorgen voor een toename van het verkeer. Om Den Haag duurzaam bereikbaar te houden hebben we geïnvesteerd in de fiets, het openbaar vervoer en de auto. Grote delen van de sterfietsroutes zijn opgeleverd, en er zijn in het centrum bijna 1.000 extra bewaakte fietsparkeerplekken bij gekomen. Met de opening van drie buurtstallingen voor fietsen vergroten we ook in de woonwijken de capaciteit. We hebben 200 nieuwe parkeerplekken voor auto’s aangelegd, en de Volautomatisch autoberging aan de Veenkade is in gebruik genomen. Ook de aanleg van de Rotterdamsebaan ligt op schema. In 2016 is verder gewerkt aan de voorbereidingen voor het project in zowel de Vlietzone als de Binckhorst. Eind 2016 is begonnen met de bouw van de startschacht. Het aantal laadpalen voor elektrische auto’s is met 160 gestegen, een toename van ruim 25%. Daarnaast hebben we twee snellaadstations aangelegd. Het programma Netwerk Randstadrail is in volle gang. Inmiddels rijden de nieuwe Aveniotrams op de lijnen 2, 9, 11 en 17. En de markante eindhalte van de metro naar Rotterdam is geopend op Den Haag Centraal.

In 2016 is voor het eerst volgens “Den Haag duurzaam, Agenda 2015-2020” (RIS 283893) gewerkt aan de vier prioriteiten van de gemeente: terugbrengen van CO2-uitstoot, alternatieve vormen van verwarming (de warmtetransitie), klimaatbestendigheid en het versterken van Haagse kracht. We zien dat de CO2 uitstoot voor het verwarmen van woningen en bedrijven daalt, onder meer door het verstrekken van Energieboxen op maat en doordat voor 31.000 m2 aan dak- en vloerisolatie is aangevraagd. Op 9 maart 2016 ondertekenden we mede de nationale City Deal Klimaatadaptatie. Op basis van de Haagse Voedselstrategie stimuleerden we diverse voedselinitiatieven in de stad. Samen met Duurzaam Den Haag en verschillende organisaties uit de stad vroegen we op meerdere momenten aandacht voor duurzame en eerlijke producten.
Door de forse inzet op fiets, OV en elektrische auto’s is de luchtkwaliteit in de stad sterk verbeterd. We zitten ruim onder de normen voor fijn stof en voldoen bijna overal aan de NO2 normen. Zo wordt Den Haag voor iedereen schoner en gezonder.

Met €30 mln. had de Scheveningse visafslag een recordomzet, 14% meer dan in 2015.

Met de haven, het dorp en het strand is Scheveningen een bijzonder stukje Den Haag dat bijzondere aandacht verdient. Die aandacht heeft het ook in 2016 gekregen. Met de opening van een reuzenrad heeft de Pier zijn oude aantrekkingskracht terug. Als onderdeel van het uitvoeringsprogramma De Kust Gezond zijn de plannen voor de Noord- en Middenboulevard vastgesteld. En in de haven wordt veel ontwikkeld waardoor het hier nog aantrekkelijker wordt voor schepen om aan te doen en bedrijven om zich te vestigen. De aanbouw van het Topzeilcentrum startte en het Radio Hollandplein is opgeleverd.

Gezonde gemeentefinanciën

Den Haag heeft een lange traditie als financieel robuuste stad. Ook in 2016 blijven we op die weg verder gaan. De reservepositie is conform afspraken licht gedaald maar de solvabiliteit blijft op orde. Het Haagse systeem rond het weerstandsvermogen is opnieuw voldoende gebleken om alle risico’s op te kunnen vangen. En dat was niet vanzelfsprekend. Het nieuwe verdeelmodel voor bijstandsmiddelen heeft in 2016 opnieuw tot een fors tekort geleid. Mede hierdoor werd bij het Halfjaarbericht verwacht dat er een tekort zou ontstaan van €13 mln. Met name door resterende budgetten bij zorg en jeugd en de vrijval van de HTM voorziening is dit bij de jaarrekening omgeslagen in een voordeel van € 57 mln.

In 2016 is uitgebreid aandacht geweest voor het fenomeen onderbesteding, daar het de taak is van de gemeente om de door de raad vastgestelde begroting zo goed en volledig mogelijk uit te voeren. Door verschillende maatregelen is het gelukt de onderbesteding verder terug te dringen, naar 4,7% van het totaal. In de paragraaf het financieel restultaat en positie op hoofdlijnen wordt dit nader toegelicht.

Woonlasten 2016:
1. Den Haag €549
2. Tilburg €555
3. Alkmaar €562
Landelijk €679

Onderdeel van de financieel gezonde gemeente blijft het niet onnodig belasten van onze inwoners en bedrijven. De OZB, de afvalstoffenheffing en de parkeertarieven zijn niet gecorrigeerd voor de inflatie, waardoor Den Haag in 2016 opnieuw op nummer één stond met de laagste woonlasten van alle grote gemeenten. De bouwleges voor projecten tot €250.000 zijn verlaagd naar 2,5% van de bouwkosten zodat het aanvragen van dergelijke projecten voor bewoners en bedrijven goedkoper is geworden.