Grondbeleid

Alle operationele grondexploitaties zijn geactualiseerd aan de hand van de laatste financiële en programmatische uitgangspunten, actuele planning en (eventuele) projectbesluiten binnen de kaders. De financiële gevolgen van deze actualisatie worden in deze paragraaf op portefeuilleniveau toegelicht.

Individuele verschillenverklaringen

Voor omvangrijke grondexploitaties en grondexploitaties waar grotere verschillen zijn opgetreden is een verschillenverklaring opgesteld waarin gedetailleerd wordt ingegaan op de financiële ontwikkelingen. Voor 35 grondexploitaties is een individuele verschillenverklaring opgesteld. Zie de bijlage Verschillenverklaring Grondexploitaties.

Verschillen op portefeuilleniveau 1e halfjaar 2016

Saldo alle grondexploitaties 1-1-2016: € 165,0 mln. negatief.

Saldo alle grondexploitaties 1-6-2016: € 171,2 mln. negatief.
Ontwikkeling saldo: € 6,2 mln. verslechterd

De saldo-ontwikkeling over het eerste halfjaar is toegelicht in het halfjaarbericht 2016.

Verschillen op portefeuilleniveau 2e halfjaar 2016

Ontwikkelingen tweede halfjaar 2016:

Bestuurlijke besluiten nieuwe grondexploitaties incl. grondbanken:
€ 10,7 mln. nadelig

1. Saldo alle grondexploitaties incl. nieuw vastgestelde grondexploitaties 2^e halfjaar 1-6-2016:  

€ 181,9 mln. negatief

2. Saldo alle grondexploitaties 1-1-2017:     € 144,8 mln. negatief  

(incl. autonome effecten rente en inflatie á € 2,5 mln.)

(1-2) Ontwikkeling saldo per 1-1-2017 € 37,1 mln. verbeterd.

De saldo-ontwikkeling over de tweede helft tot en met de 1-1-2017 stand is opgebouwd uit de volgende elementen:

Tabel 1: Verschillen Programmarekening 2016 ten opzichte van het Halfjaarbericht 2016

Bedrag (in € mln. op NCW)

In het onderstaande volgt een nadere toelichting per genoemd element in tabel 1:

Bestuurlijke besluiten nieuwe grondexploitaties incl. grondbanken (€ 10,7 mln. nadelig)

In de tweede helft van 2016 zijn geen separate grondexploitaties herzien. In de tweede helft van 2016 is de grondexploitatie portefeuille wel uitgebreid met vier nieuwe grondexploitaties en twee grondbanken (deze bestonden al en zijn administratief toegevoegd als grondexploitatie als gevolg van het gewijzigde BBV). Deze plannen een negatief saldo van € 10,7 mln. Bij de besluitvorming is dekking van het negatieve saldo voorzien (dotaties aan de Voorziening Negatieve Plannen uit diverse bronnen).

De vier vastgestelde nieuwe grondexploitaties (€ 7,6 mln. nadelig) en twee grondbanken (€ 3,1 mln. nadelig) zijn:

• Hoogeveenlaan          (ES-145; RIS295701; raad);
• Kijkduin             (LO-75;  RIS295701; raad);
• Noordboulevard Scheveningen    (SC-105; RIS295699; raad);
• Cannenburglaan          (ES-144; RIS295986; college);
• Grondbank Vroondaal       (LO-63;  RIS295701; raad);
• Grondbank Regentesse Zuid    (SE-23;   RIS295701; raad).

Aanpassing portefeuille/gewijzigde verslagleggingsregels BBV (€ 33,9 mln. voordelig)

In het tweede halfjaar van 2016 is de portefeuille grondexploitaties opgeschoond van grondexploitatievreemde elementen en bestaat, met terugwerkende kracht per 1-1-2016, alleen nog uit Bouwgrond In Exploitaties (BIE). Dit is gebeurd in het kader van het gewijzigde BBV (zie RIS 295701).
Er zijn 13 grondexploitaties ontrafeld/gesplitst waardoor het saldo van grondexploitaties met € 33,9 mln. voordelig is bijgesteld. De grondexploitatievreemde elementen zijn onderdeel geworden van het gemeentelijk investeringsprogramma. De uitgelichte elementen worden nu verantwoord op andere programma’s namelijk: programma 10 voor projecten in de openbare ruimte, programma 13 voor verkeersprojecten en de overige onderdelen blijven onderdeel van programma 15 niet zijnde BIE. Op gemeentebreed niveau is er sprake van een verplaatsing van middelen en dekking tussen programma’s en deze aanpassing per saldo voor de gemeente (nagenoeg) budgettair neutraal is.

Het besluit heeft effect gehad op de volgende projecten:

C-90 Maasstraat e.o.
CE-48 Spuikwartier Fase 2 en 3
CE-53 Den Haag Nieuw Centraal
CE-113 GO Spuikwartier
ES-119 Morgenstond Midden
LA-17 Binckhorst Noord-West
LA-49 Binckhorst, Hotspot VROM
LO-57 Ockenburgh Landgoed (jeugdherberg)
LO-75 Kijkduin
SC-49 Dr.Lelykade pav.+HOR
SC-96 Norfolk, A. Maasplein en NHH Boulevard
ZZ-25 Westlandse Zoom

ZZ-2005 Afsluiten plannen 2005

BBV gerelateerde effecten LA-17 Binckhorst Noord West, LA-49 Hotspots Binckhorst en LO-75 Kijkduin (€ 4,1 mln. positief)
De grondexploitatie Kijkduin verbetert door het uitlichten van kosten naar het gemeentelijke investeringsprogramma. Hierdoor is het saldo van deze grondexploitatie bijgesteld naar € 4,0 mln. positief. Dit positieve saldo draagt bij aan de totale verbeterde saldo van alle grondexploitaties.
Aan de grondexploitatie Binckhorst Noord-West zijn de resterende saneringswerkzaamheden uit Hotspots Binckhorst toegevoegd. Dit is een verschuiving (van lasten van ca.€ 2,1 mln.) die per saldo bijna budgettair neutraal is. De grondexploitatie Binckhorst NW wordt bij deze jaarrekening afgesloten.

Regulier of BBV gerelateerd effect afgesloten grondexploitaties per 31-12-2016 (€ 1,3 mln. voordelig)
Er zijn dit jaar 25 grondexploitatie geheel of partieel afgesloten. Voor een deel gerelateerd aan de gewijzigde BBV (€ 0,3 mln. negatief effect) maar uiteraard ook omdat de projecten conform planning regulier afgerond zijn (€ 1,6 mln. positief effect).

Bij het afsluiten van een grondexploitatie wordt het plansaldo administratief afgewikkeld. Projecten met een negatief plansaldo op het moment van afsluiten, ontvangen een dotatie uit de VNP om op 0 te laten sluiten. Van projecten met een positief plansaldo op het moment van afsluiten wordt het saldo gedoteerd aan de RGB. Dit betreft enkel een verplaatsing van beschikbare middelen. Doordat er in 2016 meer projecten zijn afgesloten met een negatieve onderhanden werk-stand is er een voordelig effect zichtbaar op het totaal saldo van alle grondexploitaties.

• Vier grondexploitaties zijn partieel afgesloten waarvoor een restplan (.99) is gevormd voor de laatste werkzaamheden en acht grondexploitatie zijn geheel afgesloten zonder restplan.
• Zes grondexploitaties en zeven klusobject-exploitaties zijn afgesloten in het kader van de gewijzigde BBV. Deze grondexploitaties of klusexploitaties zijn voor een deel onderdeel is geworden van het gemeentelijke investeringsprogramma.

Het betreft de volgende grondexploitaties:

C-90 Maasstraat e.o. (BBV)
C-87 Rivierenbuurt
CE-81 Wijnhavenkwartier (Partieel)
CE-110 Herstructurering Transvaal fase 4a
ES-119 Morgenstond Midden (BBV)
ES-128 Drentse hoek
ES-139 Tomatenlaan
ES-141 Goudsmitsgaarde
KO-4 Junopand (BBV)
KO-5 Suze Robertsonstraat 83-89 (BBV)
KO-6 Stortenbekerstraat 205 (BBV)
KO-7 Kepplerstraat 301-303 (BBV)
KO-8 Van der Vennestraat 85 (BBV)
KO-10 Noordpolderkade (BBV)
KO-11 Witte de Withstraat (BBV)
LA-9 Laakhaven Centraal (Partieel)
LA-19 Laakhaven Hollands Spoor (Partieel)
LA-49 Binckhorst, Hotspot VROM (BBV)
LA-64 Neherkade/Slachthuis
LO-57 Ockenburgh Landgoed (jeugdherberg) (BBV)
SC-49 Dr.Lelykade pav.+HOR (Partieel)
ZZ-25 Westlandse Zoom (BBV)
ZZ-26 & ZZ-29 A12-zone: Hoofdplanstructuur & Deelplan 24 (beide projecten zijn onderdeel van A12-Zone)
ZZ-800 Bodem afgesloten plannen

ZZ-2005 Afsluiten plannen 2005 (BBV)

Grondexploitaties met een regulier verbeterd resultaat (€ 8,3 mln. voordelig)
De verbetering is verdeeld over 33 grondexploitaties.

Voor een groot deel heeft de verbetering te maken het met versneld afsluiten van grondexploitaties waardoor aanbestedingsvoordelen, die voorzichtigheidshalve in de grondexploitaties waren blijven staan, nu vrijvallen. In de projecten C-90 Maasstraat, CE-81 Wijnhaven kwartier, ZZ-25 Westlandse Zoom, CE-110 Transvaal fase 4a en ZZ-800 Bodem valt hierdoor € 2,9 mln. vrij.
De grondexploitaties LA-19 Laakhaven Hollands Spoor en LA-9 Laakhaven Centraal zijn partieel herzien cf. het besluit RIS295701. De restantbegrotingen vallen hierdoor voor resultaatbestemming vrij voor een bedrag € 1,8 mln. Na resultaatbestemming wordt dit bedrag weer ingezet ter dekking van de herziene grondexploitaties LA-19 F2 en LA-9 F2. Per saldo zijn deze herzieningen budgettair neutraal.
De grondexploitatie ES-119 Morgenstond Midden wordt in het kader van de BBV bij deze rekening ook afgesloten. De restant begroting van € 0,9 mln. valt hierdoor vrij maar wordt vervolgens op een ander programma ingezet om de effecten van de BBV-aanpassingen op te vangen, waardoor de deze aanpassing per saldo voor de gemeente budgetneutraal blijft.
De grondexploitaties Isabellaland is met € 0,45 mln. en Escamplaan fase 2 is met € 0,2 mln. de verbeterd. In beide grondexploitaties worden KO kavels uitgegeven wat financieel beter is gegaan dan was geprognotiseerd.
De overige 23 grondexploitaties zijn per saldo € 2,05 mln. verbeterd.
Grondexploitaties met een regulier verslechterd resultaat (€ 4,4 mln. nadelig)

De verslechtering is verdeeld over 34 grondexploitaties.
In de grondexploitatie Spuikwartier (CE-113) zijn de kosten als gevolg van de asbestsanering in het gesloopte ministeriegebouw gestegen met € 1,1 mln.
In Uithofslaan (ES-103) zijn de plankosten geactualiseerd conform de meest recente inzichten. De gronduitgiftes trekken flink aan waardoor er meer inzet van het apparaat nodig is geweest om aan de vraag te voldoen. Echter gekeken naar de looptijd is gebleken dat voor de restant looptijd onvoldoende plankosten resteren die om die reden zijn verhoogd met € 0,6 mln. Versneld inzetten van de plankosten heeft niet geleid tot besparing van plankosten in latere jaren.

Op 32 overige grondexploitaties is in totaal € 2,7 mln. nadelig resultaat behaald.

Autonome effecten (€ 5,9 mln. nadelig)

De autonome rente- en inflatie-effecten zijn berekend op € 2,5 mln. nadelig. Dit bedrag wordt per grondexploitatie berekend op basis van 1,3% rente over de boekwaarde, 2% discontovoet voor het terugrekenen van de eindwaarde naar netto contante waarde, de indexering van de nog begrote kosten (met 2%) en grondopbrengsten (met 1%). Daarnaast wordt het prijspeil van de berekening van de Netto Contante Waarde gezet op 1-1-2017.
Zoals verwoord bij de reguliere positieve projecteffecten heeft er door de partiele herzieningen van LA-19 Laakhaven Hollands Spoor en LA-9 Laakhaven Centraal een positief financieel effect voorgedaan van € 1,8 mln. voor resultaatbestemming. Vanwege administratief technische redenen wordt na resultaatbestemming deze dekking ingezet ter afdekking van de projecten LA-19F2 en LA-9F2.

Twee projecten LA-19 Laakhaven Hollands Spoor en ES-119 Morgenstond midden worden per 1-1-2017 administratief afgesloten. De positieve onderhanden werk-stand (€ 1,6 mln.) die per 31-12-2016 resteerde wordt gedoteerd aan de Reserve Grondbedrijf.