Financiering

De boekwaarde van Fonds Uiver van circa € 134 mln. plus de opgelopen rente eind december 2016 van circa € 77 mln. komt uit op circa € 211 mln., terwijl de marktwaarde eind december 2016 circa
€ 254 mln. bedraagt. Dit houdt in dat bij eventuele verkoop op dit moment € 43 mln. boekwinst zal worden behaald. Daar staat tegenover dat de gemeente de jaarlijkse renteopbrengst van 4,35% niet meer zal ontvangen gedurende de komende 14 jaar van totaal € 63 mln. In 2016 is één obligatie van het Fonds Uiver vervallen voor € 17,6 mln. In 2017 gaan de onderliggende obligaties over naar de gemeente Den Haag om de jaarlijkse beheerskosten te verlagen. Dit levert geen financieel risico op voor de gemeente Den Haag en ook geen risico vanuit schatkistbankieren.

Meewind is een fonds waarmee particulieren, overheden en bedrijven participeren in duurzame energieprojecten. De gemeente Den Haag heeft vanaf 2009 een participatie in subfonds Zeewind van
€ 9,7 mln., dat is een groot windmolenpark op het Belgische gedeelte van de Noordzee. De marktwaarde van Meewind bedroeg op 31 december 2016 € 13,7 mln.

Om een impuls te geven aan de Haagse woningmarkt heeft de gemeente Den Haag één jaar, te weten 1 maart 2014 tot 1 maart 2015, startersleningen verstrekt. Na afloop van de looptijd van de leningen wordt het uitstaande bedrag terugontvangen.

2b Korte liquiditeiten

Liquiditeitspositie 2016
Het gehele jaar 2016 had de gemeente een liquiditeitstekort, variërend van circa € 25 mln. tot circa
€ 388 mln. Het gemiddelde liquiditeitstekort was € 217 mln. Per 31 december 2016 was het liquiditeitstekort circa € 185 mln. Dit tekort is voornamelijk gefinancierd met zeven kortlopende leningen van in totaal € 187 mln. tegen een gemiddeld rentepercentage van minus 0,25%. In de begroting 2016 is uitgegaan dat gemiddeld € 200 mln. aan tijdelijke liquiditeitstekorten kortlopend zou worden opgenomen tegen gemiddeld 0,30%. Bij punt 6 van deze paragraaf wordt het renteresultaat toegelicht.

Schatkistbankieren
Het totaal van alle gemeentelijke bankrekeningen bleef elke dag in 2016 negatief. Het verplichte schatkistbankieren heeft voor Den Haag er niet toe geleid dat geldmiddelen bij het Rijk werden geplaatst.

Renterisico financiering korte termijn
Het risico op kortlopende financiering (looptijd korter dan 1 jaar) wordt beperkt door de kasgeldlimiet (uit de Wet financiering decentrale overheden, Fido). De kasgeldlimiet geeft aan hoeveel de gemeente kortlopend mag lenen. De kasgeldlimiet is 8,5% van het begrotingstotaal en is voor 2016 € 200 mln. Een overschrijding van de kasgeldlimiet is twee kwartalen achter elkaar toegestaan. In onderstaande grafiek is de netto vlottende schuld aangegeven in relatie tot de kasgeldlimiet.

Door de zeer lage korte rente in 2016 is het liquiditeitstekort in 2016, met inachtneming van de kasgeldlimiet, zoveel mogelijk kort gefinancierd (rekening-courantkrediet en kasgeld). Hierdoor heeft de gemeente maximaal geprofiteerd van de lage (en zelfs negatieve) korte rente.
De gemeente heeft de eerste twee kwartalen van 2016 de kasgeldlimiet overschreden. In juni 2016 is een langlopende lening van € 170 mln. aangetrokken voor de totale financiering. Daardoor waren minder kortlopende leningen nodig. In het derde kwartaal en vierde kwartaal van 2016 was geen sprake van een overschrijding van de kasgeldlimiet.

2c Resultaat

Rente/beleggingsresultaat
Onderstaand een overzicht van de grootste resultaten op de rente en beleggingen:

In de begroting 2016 is ervan uitgegaan dat gemiddeld € 200 mln. kortlopend zou worden geleend tegen gemiddeld -0,3 procent. In werkelijkheid is gemiddeld € 217 mln. geleend tegen gemiddeld 0,36% rente. In 2016 heeft de gemeente kortlopende leningen verstrekt aan de HTM. Dit heeft een voordeel opgeleverd van € 0,17 mln.

Voor de opgenomen langlopende leningen heeft de gemeente in 2016 circa € 30,8 mln. betaald tegen een gemiddelde rente van 2,84 procent. Voor de uitgezette langlopende leningen aan derden heeft de gemeente in 2016 € 14,8 mln. ontvangen tegen een gemiddelde rente van 3,73 procent. Voor de interne omslagrenteleningen is een renteopbrengst ontvangen van € 59,6 mln. en als kapitaallast verantwoord in de diverse beleidsprogramma’s.

Uit Fonds Uiver 2006 (rentepercentage 4,35%) is € 8,8 mln. aan rente ontvangen en is aan beheer fee
€ 0,2 mln. betaald. Voor de belegging Meewind is € 1,1 mln. aan dividend ontvangen. De afsluitprovisie voor de destijds afgesloten derivaten, circa 0,01% rente, is verdisconteerd in de contractuele rendementen.

De gemeente heeft in 2016 € 25,6 mln. dividend ontvangen omdat de gemeente aandeelhouder is van een aantal vennootschappen. Voor een toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen.